Een toerist is volgens het woordenboek „iemand die het reizen voor zijn genoegen beoefent, met name in een vreemd gebied.” Voor christelijke toeristen kan het gebrek aan een kerkdienst nogal wat misnoegen opleveren. Een bandrecorder en een cassettebandje bieden soms uitkomst. Ook zien velen reikhalzend uit naar het rooster met Nederlandse kerkdiensten in het buitenland.

H. de Mots is verantwoordelijk voor de tabellen met plaatsen, predikanten en aanvangstijden. Als buiten de temperaturen gaan stijgen, belt hij plaatselijke kerken af en bespreekt voorgangers. De Mots werkt in opdracht van de Gereformeerde Bond. De oproep voor predikanten staat ieder jaar in de Waarheidsvriend. Het rooster wordt gepubliceerd door deze krant, door het Nederlands Dagblad, door Visie en door De Wekker. In de reformatorische kerkdiensten gaan vooral hervormde en christelijke gereformeerde predikanten voor. Een enkele keer beklimt een predikant uit de Gereformeerde Gemeenten de kansel in den vreemde.

Vijf jaar geleden ving de jaarlijkse taak van De Mots aan. Voor die tijd was het jarenlang de bezigheid van B. P. Vaarkamp, die het preekrooster samen met dr. ir. J. van der Graaf opzette.

Predikanten zijn niet er zo happig op om tijdens hun vakantie voor te gaan, constateert De Mots. „Ik heb óók vakantie, redeneren zij. Dat kan ik wel begrijpen. Anderzijds denk ik: als je nou veertien dagen vakantie hebt, kun je voor die ene zondag toch wel een preekje meenemen? Je doet de vakantiegangers een groot plezier.”

De Nederlandse toeristen krijgen in het buitenland een hartelijk onthaal van de plaatselijke kerken. Men stelt probleemloos gebouwen ter beschikking. Ook al stuit dat nog wel eens op praktische problemen. Zo herinnert De Mots zich een rooms-katholieke kerk, waar voor aanvang van de Nederlandse dienst de beelden fluks opzij geschoven moesten worden. In ruil voor de gastvrijheid ontvangt de plaatselijke gemeente de opbrengst van de eerste collecte. De bestemming van de tweede bepaalt de Nederlandse predikant.

Als het rooster half juni in kranten en periodieken verschijnt, verkneukelen verwachtingsvolle reizigers zich bij data en namen van predikanten. Dat is het moment waarop de telefoon van De Mots gaat rinkelen. „Ik krijg reacties van organisten die graag in een dienst willen spelen, maar ook van mensen die me vragen: „Mag ik daar wel naar de kerk, want ik ken die dominee niet.””

Volgens de Puttense roostermaker blijven de kerkelijke hokjes en vakjes ook tijdens verblijf in het buitenland intact. „Vakantiegangers kunnen kritisch zijn. Als ze zich bezwaard voelen bij een voorganger van een ander kerkverband, zeg ik altijd: Dan heeft u een mooie gelegenheid nu eens wél te gaan en daarna over de preek door te praten.”

Veel anderen voelen zich door deze kerkdiensten juist verbonden met elkaar. Zij ervaren dat kerkmuren tijdens de vakantie enigszins afbrokkelen. De zuigkracht van de Nederlandse kerkdiensten over de grenzen is vaak ongekend. Men maakt een sabbatsreis van soms wel enkele uren om vervolgens mensen aan te treffen die gewoonlijk óók naast hen in de kerkbank zitten.

„De kerken zitten vaak afgeladen vol”, weet de Mots. Het kerkvolk moet plaatsnemen op de trap van de kansel. Of zelfs buiten, onder de ramen. Beter-uit Reizen organiseert kerkdiensten voor toeristen die op zijn vakantieparken bivakkeren. Toen de gegevens van die diensten eenmaal op het kerkdienstenrooster terecht kwamen, stroomden de Nederlanders van heinde en verre toe. En zo kon het gebeuren dat de vakantiegangers van het Franse park ”La Draille” op de koude plavuizen moesten zitten. De reisorganisatie verzocht De Mots om de gegevens in het daaropvolgende jaar niet meer te publiceren.

Op de valreep -een week voor het verschijnen van het rooster- getroost de Puttenaar zich nog heel wat moeite om predikanten voor de diensten te winnen. Als er slechts één zondag geregeld kan worden, gaat het niet door. „Je kunt mensen niet de ene zondag laten komen en hen de andere week voor een dichte deur laten staan.”

Behalve voor de samenstelling van het rooster draagt De Mots ook zorg voor de kerkdiensten in Zwitserland en Oostenrijk. Anderen onderhouden contacten in onder meer Luxemburg, Tsjechië, Duitsland, Cyprus en Spanje. „Ik doe het met veel plezier”, zegt De Mots. „Er is behoefte aan. En je zorgt ervoor dat het Woord gehoord mag worden.”

Kunnen Nederlandse christenen niet beter een plaatselijke kerk bezoeken? „Ik zeg altijd: als je de gelegenheid hebt een plaatselijke gemeente te bezoeken, moet je dat direct doen. Ga eens kijken hoe men het daar doet. Dat kan weerhouden van een hoop kritiek.

Of ik zelf wel eens een kerkdienst in het buitenland bezoek? Ik ben nog nooit in het buitenland geweest! En ik moet er niet aan denken om helemaal naar Zwitserland te rijden. Als ik mijn vakantieadres in één uur kan vinden, ben ik tevreden.”