Daaruit kon worden opgemaakt dat de vorige regering zich naar buiten toe opstelde als tegenstander van een niet door de VN gesanctioneerd ingrijpen in Irak, maar in Washington tegenover Bush in het geniep de rol van geallieerde speelde. Mogelijk heeft menig ander land dat zich op papier tegen de oorlog verzette zo gehandeld, maar dat zal wellicht pas over vele jaren blijken uit de memoires van de huidige leiders, als het geen kwaad meer kan. In Finland blijkt de kwestie echter uit te groeien tot een ”Irakgate”.

Jäätteenmäki heeft zich al moeten onderwerpen aan een politieverhoor en het onderlinge vertrouwen tussen haar sociaal-liberale Centrumpartij en de sociaal-democratische regeringspartner is ver te zoeken. Of het kabinet op deze manier verder kan, is hoogst twijfelachtig.

Inmiddels is uit het politieonderzoek naar voren gekomen dat de ambtenaar die uit de school moet hebben geklapt een hoge positie op het ministerie van Buitenlandse Zaken bekleedt. Onduidelijk is nog in hoeverre Jäätteenmäki zelf actief betrokken was bij het verkrijgen van de inlichtingen. De schrijvende pers deed er in ieder geval een schepje bovenop door de vertrouwelijke documenten te publiceren. Wel duidelijk is hoe dan ook dat de premier er niet meer omheen zal kunnen om het parlement tekst en uitleg te geven.

De premier kwam destijds met de gewraakte inlichtingen op de proppen in een televisiedebat met de toenmalige sociaal-democratische premier Paavo Lipponen. De officieel afwijzende houding van Lipponen tegen een solo-ingreep van de VS en Groot-Brittannië tegen Saddam Hussein kwam daardoor in een zeer merkwaardig licht te staan. Het is niet uitgesloten dat de sociaal-democraten en hun nationaal-conservatieve coalitiepartner juist hierdoor net de stemmen tekortkwamen die nodig waren om samen aan de macht te blijven. Net als elders in Europa was in Finland de aversie tegen de oorlog in Irak onder een aanzienlijk deel van de bevolking groot.

In plaats van terug te keren op het regeringspluche verdwenen de nationaal-conservatieven in de oppositiebanken. De sociaal-democraten besloten wel deel te nemen in het nieuwe kabinet, maar verloren hun positie als grootste partij en daarmee tevens de premierspost. Lipponen hield het zelf ook voor gezien en zit nu na twee regeringsperiodes weer gewoon in een kamerbankje.

Door ”Irakgate” staat niet alleen de regeerbekwaamheid van het kabinet ter discussie. Ook de politieke toekomst van Jäätteenmäki is plotseling op losse schroeven komen te staan. En het leek allemaal nog wel zo mooi voor de in een dorpje in Oost-Finland opgegroeide 48-jarige boerendochter en juriste. Haar aanloop naar de post van premier begon zestien jaar geleden met een zetel in de volksvertegenwoordiging. In 1994 werd ze minister van Justitie. Die pret was maar van korte duur, want een jaar later waren er kamerverkiezingen en opteerde haar partij voor de oppositie. Wel droeg ze er in dat ene jaartje sterk aan bij dat Finland zich kon aansluiten bij de Europese Unie.

Volgens de commentatoren in de Finse kranten is Jäätteenmäki eerder pragmaticus dan ideoloog. De jongste campagne werd gevoerd met wat vage leuzen zoals ”Verandering in veilige handen” en ”Het betere alternatief”. Hang naar glamour heeft de eerste vrouwelijke premier van Finland niet, maar toch werd de verkiezingszege grotendeels binnengehaald doordat in de campagne sterk de persoon naar voren werd gehaald. Maar of de Finnen ooit de gelegenheid krijgen de regeringsleider ook op beleid te beoordelen, staat op dit moment nog te bezien.