Het is een bezoeking voor de pgb-houders op de publieke tribune. Vier uur lang moeten ze een debat aanhoren dat vooral over henzelf gaat. De uitkomst ervan staat al na enkele minuten vast.

De vraag was: kan staatssecretaris Veldhuijzen de toegang tot het persoonsgebonden budget (pgb) beperken tot alleen die 13.000 zorgvragers die een indicatie (toegangsrecht) hebben voor een verblijf in een instelling, maar zelf hun zorg organiseren zodat ze thuis kunnen blijven? Én: waar komen de overige 117.000 pgb-houders dan terecht?

Het ministerie goochelt met cijfers, rekent GL-Kamerlid Voortman voor. Net als de voltallige oppositie vraagt ze zich af of de ingreep echt 900 miljoen euro gaat opleveren. „De kosten voor een thuiswonende pgb-houder bedragen gemiddeld 12.000 euro per jaar. Bij het becijferen van de besparing gaat het kabinet opeens uit van een gemiddelde van 18.000 euro. Zo kan ik het ook.”

„Het kabinet hervormt de AWBZ niet, maar stapelt de ene bezuinigingsmaatregel op de andere”, zegt CU-Kamerlid Wiegman. SP’er Leijten: „De boodschap is: We pakken nu eerst uw pgb af en gaan dan eens rustig bekijken wat de gevolgen zijn.”

De woordvoerders Venroy, Agema en Uitslag van VVD, PVV en CDA draaien er niet omheen: Ze steunen de ingreep van Veldhuijzen. „Als we niets doen, moeten we straks de zoveelste pgb-stop instellen”, vindt Venroy. „Door nu in te grijpen, blijft de pgb-regeling solide voor de groep die haar het hardst nodig heeft.” Uitslag vult aan: „De groep die zijn pgb verliest, behoudt zijn recht op AWBZ-zorg. Het wordt alleen anders georganiseerd.”

Van der Staaij (SGP) schaart zich achter de oppositie. „Ik roep geen schande en boe, maar zit er echt niets tussen de kaasschaaf, die te weinig doet, en deze scherpe bijl, die heel veel mensen van het pgb uitsluit? Wat zijn straks de gevolgen voor mantelzorgers? Valt er niet heel veel te besparen door alleen al de pgb-fraude hard aan te pakken?”

In een van de stukken heeft de SGP’er gevonden dat 23 procent van de pgb-houders zonder deze subsidieregeling geen enkel beroep zou hebben gedaan op professionele zorg. „Hoe heeft die groep dan ooit een pgb kunnen krijgen? Levert het al niet heel veel op als de indicaties flink worden aangescherpt?”

„Als ik het daarmee kon redden, zou ik dat zeker doen”, zucht Veldhuijzen. Ze zegt nu al aan te moeten kloppen bij andere departementen. „Sommige van de soldaten die onlangs op het Malieveld protesteerden, moesten ontslagen worden omdat ik over mijn begroting heenging.”

Terug naar de zorgvragers die eind 2013 hun pgb kwijtraken. Dankzij hun indicatie behouden zij hun recht op zorg. Maar wie gaat invaliden met een baan om 6.00 uur helpen met aankleden als de pgb-ondersteuner wegvalt? Reguliere thuiszorginstellingen, verzekert Veldhuijzen. „Die zijn niet meer zo stug en ouderwets als vroeger.” Tweede mogelijkheid: zzp’ers, die niet zijn gebonden aan een cao of arbeidstijdenregeling. „Ik ga regelen dat ze anders dan nu straks AWBZ-zorg mogen leveren.” Derde bod: als de pgb-houders echt geen passend AWBZ-zorgaanbod kunnen vinden én kunnen aantonen dat hun pgb-zorgconstructie goedkoper is dan de thuiszorg, loopt de bestaande zorg door. Ook de pgb-ondersteuner krijgt dan een contract bij het zorgkantoor.

De details van de nieuwe regeling zijn nog niet uitgewerkt, erkent Veldhuijzen. Dat zou wel moeten, vindt haar eigen VVD. Kamerlid Venroy wil dat ze de Kamer een aanvullende brief stuurt. „Voor Prinsjesdag.”

Ze is „moe en verdrietig”, zegt Veldhuijzen na afloop, omdat ze de ongerustheid van veel pgb-houders niet heeft kunnen wegnemen. Maar kopstukken uit het veld vertellen haar „achter de schermen” dat ze achter haar plannen staan.