Dat betoogt dr. Erwin van der Krabben woensdag in zijn oratie als hoogleraar vastgoed- en locatieontwikkeling aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Van der Krabben noemt de rol van Nederlandse gemeenten op het gebied van ruimtelijke ordening uniek. Sinds de jaren vijftig kochten veel gemeenten grond, maakten die bouwrijp en verkochten die aan projectontwikkelaars. De vraag naar bouwgrond neemt intussen flink af door de economische crisis, waardoor gemeenten hun grond vaak niet verkocht krijgen.

Ook demografische krimp maakt dat gemeenten minder makkelijk van hun grond af komen. Hoe acuut het probleem is, is niet helemaal duidelijk, aldus Van der Krabben. „Onverkochte grond is niet direct een verliespost, maar een post waarop minder winst wordt geboekt dan verwacht. Dat verschil is een tijdje op te vangen, maar op een gegeven moment is die reserveringsruimte er niet meer. En dan gaat het om miljoenenbedragen.”

Het CBS maakte vorige week bekend dat gemeenten in 2009 in totaal 414 miljoen euro verlies leden op bouwgrond.

De Nederlandse aanpak heeft volgens Van der Krabben onder meer te maken met de sterke regiefunctie van de lokale overheid bijvoorbeeld op het gebied van sociale woningbouw. „Het is typisch Nederlands om hele wijken van duizenden woningen in samenhang op te zetten; in andere landen worden hooguit 200 à 300 woningen in één plan ondergebracht. Ook konden gemeenten in dit model gemakkelijk publieke investeringen –zoals de aanleg van wegen, riolen, scholen, sportvoorzieningen– bekostigen uit de verkoop van bouwgrond.”

Dat resultaat kan volgens Van der Krabben op andere manieren worden bereikt. Hij bepleit een aanpak waarbij gemeenten zonder eigenaar te zijn van de grond goed kunnen onderhandelen met marktpartijen. Nijmegen koos voor deze aanpak bij het opstellen van het masterplan voor het Waalfront.