De Ruslandduitsers volgen het Bezinningspad ”Menno2011”, dat langs historische doopsgezinde plekjes voert. Deze route van 3 kilometer lang is sinds half mei te volgen in het kader van het doopsgezinde jubileumjaar. Dit jaar is het 475 jaar geleden dat Menno Simons als leider van de doopsgezinden opstond en wordt herdacht dat hij 450 jaar geleden stierf.

In het schuilkerkje van Pingjum worden de bezoekers ontvangen met een nieuwe introductiefilm over Menno Simons en de wereldwijde 500-jarige doopsgezinde of mennonieten beweging. In de Victoriuskerk in Pingjum, waar Menno Simons in 1524 tot priester werd gewijd, wordt de computeranimatie ”Ontmoeting met Menno Simons” getoond.

Witmarsum is de plek waar Menno Simons in 1536 brak met de Rooms-Katholieke Kerk. ’s Morgens bediende hij nog de mis, ’s middags koos hij partij voor de vervolgde radicale hervormingsgezinden.

In de huidige (protestantse) Koepelkerk is de fototentoonstelling ”Doopsgezind. Mijn passie!” ingericht met portretten van 120 hedendaagse doopsgezinden. Fotograaf Bert Janssen trok er een halfjaar voor uit om hun levensopvattingen te peilen onder het motto ”mijn passie”. In zijn eigen woorden: „Passie is zingeving en kan van grote betekenis zijn voor mensen. Aan de hand van de portretten ga ik op zoek naar die passie, de kern van het geloof en de toewijding van deze mensen.”

De foto’s zijn gemaakt op doopsgezinde locaties, in de leefwereld van de geportretteerden. De keuze voor een tentoonstelling van portretten ligt volgens de fotograaf voor de hand. „De doopsgezinde traditie is vooral een zaak van ménsen en hoe zij hun geloofsleven in praktijk brengen.”

Door middel van een interactief computerprogramma zijn op de kaart van Nederland icoontjes aan te klikken waar nog functionerende of niet meer in gebruik zijnde ”vermaningen” (doopsgezinde kerkgebouwen) zijn te zien. Het levert een veelkleurig beeld op met 3250 foto’s die gemeenten zelf mochten indienen over allerlei facetten van het gemeenteleven.

In de doopsgezinde vermaning in Witmarsum is de expositie ”Doperse diaspora” te bezoeken. Hier wordt het verhaal van de uitwaaiering van de mennonieten over de hele wereld in beeld gebracht. Te zien is onder meer het befaamde ”Fundamentboek” van Menno Simons, zijn theologische hoofdwerk, met als ondertitel: ”Klare aenwijsinge van de saligmakende leere Jesu Christi”.

Doopsgezinden of dopersen kiezen voor een leven dat zich onderscheidt, licht de expositie toe. Zij opteren voor een leven in afzondering. „Het doperse is méér dan theologie, het is een manier van leven waarbij wat je doet belangrijker is dan wat je zegt.”

De expositie onderstreept het diasporaleven van dopersen, met aandacht voor hun geschiedenis, hun cultuur en gebruiken. Zij moesten voortdurend verhuizen vanwege vervolgingen. Dat maakte hen vindingrijk om elders weer snel een bestaan op te bouwen. Dopersen namen zaden mee om hun land te bebouwen om zo in leven te kunnen blijven.

„Vooral in Oost-Europa kregen de doopsgezinden een gastvrij onthaal”, vertelt een medewerkster. „Ze stonden bekend om hun soberheid en harde werken. Zij hebben Oekraïne tot de graanschuur van Rusland gemaakt. Onder Stalin kregen ze echter te maken met massale deportaties, waardoor ze op de vlucht sloegen.”

Doopgezinden die na de Tweede Wereldoorlog konden aantonen dat ze van Nederlandse afkomst waren, kregen van de Nederlandse overheid een ”Nederlandsche Menno-pas”, een verblijfvergunning. Bezoekers van de expositie in de vermaning in Witmarsum krijgen een replica van deze pas mee.

Het bezinningspad eindigt bij het gerestaureerde Monument Menno Simons, even buiten Witmarsum. Daar staat ook de sculptuur van het voormalige doopsgezinde kerkje in Witmarsum. Hier was de plek waar Menno naar verluidt zijn eerste volgelingen toesprak. Het levenswoord van Menno is op het monument aangebracht. „Niemand kan een ander fundament leggen, dan hetwelk gelegd is, namelijk Jezus Christus” (1 Kor. 3:11).

”Menno2011” is geopend tot en met 3 september op alle zaterdagen van 13.30 tot 17.00 uur. Andere dagen geopend op verzoek voor groepen van minimaal tien personen. Meer informatie: menno2011@mennosimonscentrum.nl of 072-5095261.