Na de Senaatsverkiezing van vorige week maandag vielen er tussen CU en SGP harde woorden. Kort daarna klonk in beide kampen alweer een gematigder toon, en werd hier en daar een aanzet gegeven tot hernieuwde toenadering.

Eén zo’n aanzet kwam van het wetenschappelijk instituut (WI) van de ChristenUnie, de Groen van Prinstererstichting. Directeur Gert-Jan Segers suggereerde om samen met het WI van de SGP een studiemiddag te organiseren. Jan Schippers, directeur van de Guido de Brèsstichting, reageerde direct positief.

Maar waarover moet zo’n congres gaan? En wat zijn sinds vorige week eigenlijk de perspectieven voor een blijvende samenwerking? Voorafgaand aan hun gezamenlijke project brainstormen beide directeuren.

Schippers: „Kijk, dat geruzie van vorige week kún je zien als een markeringsmoment om nog verder uit elkaar te gaan. Je kunt ook zeggen: Nu is het welletjes, we zetten de schouders weer onder een goede samenwerking. Dat laatste zou míjn keuze zijn.”

Segers: „Eens. We hebben veel meer gemeenschappelijk dan wat ons scheidt. Onze gezamenlijke traditie gaat terug naar Groen, maar we staan ook, beide, op de schouders van mannen als Calvijn en Augustinus. Daaruit vloeit een visie voort op mens en samenleving die SGP en CU veel sterker bindt dan nu soms lijkt. Al dat gepraat over linksigheid of rechtsigheid, dat is in dat licht toch eigenlijk klein bier?”

Schippers: „Uiteindelijk is het uniek dat we in Nederland als christelijke partijen present zijn in de samenleving. Waar in de wereld vind je dat? Jammer genoeg zijn we gewend geraakt te veel vanuit onze eigen kaders te opereren, vanuit onze vertrouwde Nederlandse christentoko’s. Het is goed om wat vaker bij elkaar over de schutting te kijken. Ik heb het voorrecht gehad om als Veluwse jongen een aantal jaren in Brussel en Straatsburg te werken, als medewerker van de CU/SGP-eurofractie. Daardoor ga je de Nederlandse politieke twistpunten wel wat relativeren. Zo ontmoette ik daar eens een behoudende, rooms-katholieke Française die zó vol vuur sprak over de waarde van het traditionele gezin, dat ik dacht: Dat verhaal had u zó in Nederland voor de SGP kunnen houden.”

Segers: „Als vrouw, námens de SGP?”

Schippers: „In elk geval vóór de SGP. En dan juist als vrouw. Als je als man zoiets beweert, krijg je al snel het verwijt: Ja, natuurlijk, dat zeg jij vanuit jouw positie.”

Segers: „Onze partijen ontmoeten elkaar inderdaad te weinig; eigenlijk alleen als er gedoe is, zoals over Europa, reststemmen of de positie van vrouwen. Dat is niet goed. We moeten elkaar ook los van dat gekrakeel opzoeken. Wij zijn toch niet als twee schepen die elkaar in de nacht passeren? Ik geloof er niets van dat wij elkaar als partijen niets meer te zeggen zouden hebben: de één aangeduid als rechts, de ander soms zeer badinerend afgeschilderd als een soort GroenLinks met een christelijk sausje. Vandaar ook het idee om een gezamenlijke studiemiddag te organiseren. Wat het thema betreft, zijn er veel mogelijkheden. De islam bijvoorbeeld, of integratie.”

Schippers: „Ja, of gezinsbeleid.”

Segers: „Of de gedachten van Charles Taylor. Of het proefschrift van J. P. de Vries over Van Ruler. Maakt niet uit. Juist nu het belangrijkste front ligt tussen geloof en ongeloof is het onze dure plicht om elkaar te zoeken. De SGP is en blijft voor de CU de meest verwante partij. Nog weer heel anders dan het CDA, waarmee wel geestelijke herkenning is, maar dat ten diepste een partij is die geen politiek bedrijft bij een open Bijbel. Kijk, op sommige concrete politieke thema’s mogen wij dan van mening verschillen, en ik vind dat zoiets ook mag, maar laten we niet het beeld creëren of versterken dat je met de Bijbel dus eigenlijk alle kanten uit kunt, van uiterst links tot uiterst rechts. Wie zo’n beeld schetst, zaait cynisme over de mogelijkheid om geloof en politiek met elkaar te verbinden. Dat is desastreus. Over kernzaken behoren we het wel degelijk eens te zijn.”

Schippers: „Waarin we van elkaar kunnen verschillen, is begrensd. Zo zijn we beiden wars van een kil neoliberalisme, maar ook van het ideaal van een volledig maakbare samenleving waarin de eigen verantwoordelijkheid van mensen geheel wordt weggedrukt.”

Segers: „Zeker. En tegen het linkse label dat de CU dikwijls krijgt opgeplakt, verzet ik me trouwens net zo fel als destijds tegen de term klein rechts. We zijn niet links. Punt! Het predikaat christelijk-sociaal geeft misschien het idee dat we wat links van het midden zijn: een beetje christelijk én een beetje sociaal. Maar dat is geen goede samenvatting van onze samenlevingsvisie. Al wil ik ook wel weer zó zelfkritisch zijn dat wij in het verleden misschien wel eens te snel naar de overheid hebben gekeken om problemen op te lossen, terwijl we ons eigenlijk hadden moeten afvragen of datgene wat we wilden oplossen wel een overheidstaak was. Maar het was een eerste impuls, die kwam vanuit een goed hart: je ziet de nood, bijvoorbeeld van kinderen die roken of te veel snoepen. Dan wil je iets doen. En juist omdat je in Den Haag in de context van de overheid werkt en denkt, zijn de geldpotten dichtbij en is ook een taskforce zó opgericht.”

Schippers: „Een belangrijke vraag voor de toekomst is wel hoe we elkaar kunnen vinden in het beschermen van de westerse rechtsstaat tegenover de islam. Verder vraag ik me soms af of binnen de SGP de risico’s ten aanzien van de PVV wel voldoende worden gezien. Dit is toch een partij die het individuele in plaats van het algemeen belang nastreeft. Het is ook een partij met ten diepste een anti-religieuze agenda. Volgens sommigen is ze zelfs antihumaan, in de zin dat grondrechten bij die partij niet voor iedereen lijken te gelden. We moeten ervoor waken dat het beeld ontstaat dat het verschil tussen SGP en PVV slechts gradueel is. Nee, het is principieel: wij zien moslims als schepselen van God.”

Segers: „Volgens ons mag je daarom ook nooit rechten claimen of verdedigen die je niet óók aan anderen gunt, ook als hun visie haaks staat op het Evangelie. En dat is het geval met de islam, die erkent immers Christus niet als de Zoon van God. Christus, onze enige Hoop in leven en in sterven! Dat snijdt een christen door de ziel. Toch zou een overheid wat ons betreft geen religieuze agenda moeten hebben. Daar komen alleen maar ongelukken van. Jullie overheidsvisie is theocratisch, Bijbels genormeerd. Ik heb, zeker als ik met SGP-jongeren spreek, wel het gevoel dat jullie op dit punt in beweging zijn. Ik zeg het respectvol, maar het piept en knarst bij de SGP op dit punt. Maar uiteindelijk stemden jullie vorig jaar wél tegen een motie die aangaf dat de overheid niet mag meewerken aan een de-islamisering van Nederland.”

Schippers: „Het vervelende aan stemmingen is dat de uitslag zo zwart-wit is. Dat een fractie met haar stemgedrag worstelde en dat de interne afweging er eigenlijk een was van 60 procent vóór, 40 tegen, zie je niet terug. Uiteindelijk geloven wij dat het niet de taak van een overheid is om geloof op te leggen onder dwang, als dat überhaupt al zou kunnen. De SGP meent wél dat de overheid Gods eer dient te bevorderen. Vroeger werd dat uitgelegd als zouden wij de Tien Geboden moeten omzetten in wetgeving. Nu is de lijn meer om ervoor te zorgen dat wetgeving niet in strijd is met die geboden. In die zin is er sprake van een matiging van ambities.”