Van de middelen is al bekend dat ze ernstige bijwerkingen hebben, zoals herseninfarcten.

Een artikel in Medisch Contact van vandaag maakt daar uitgebreid melding van. Het is al sinds 2005 bij specialisten ouderengeneeskunde bekend dat antipsychotica, waaronder Risperdal en Haldol, leiden tot extra sterfte onder demente ouderen. Uit promotieonderzoek bleek dat in 1995 56 procent van de demente ouderen een antipsychoticum kreeg voorgeschreven. In 2008 was dat gemiddeld 37 procent en in 2009 zelfs 47 procent. Volgens een Britse wetenschapper leiden antipsychotica bij dementerenden in het Verenigd Koninkrijk jaarlijks tot 1800 extra doden en ruim 1600 extra beroertes en lichte herseninfarcten (tia’s).

„Voor demente ouderen die ’s nachts over de gang dolen of een vrouw die aanhoudend schreeuwt, belt de verpleging de specialist ouderengeneeskunde. Zij kan direct naar de apotheek voor een antipsychoticum”, zegt Bert Keizer, specialist ouderengeneeskunde in Amsterdam. „Gebruik van antipsychotica voor deze demente ouderen is lelijke geneeskunde”, zegt hij.

In zijn Amsterdamse tehuis krijgen 24 van de 84 psychogeriatrische patiënten een antipsychoticum. Zeer tegen zijn zin. Als in een tehuis veel antipsychotica worden voorgeschreven, is dat een slecht teken voor de kwaliteit van zorg, vindt Keizer. Meer heil ziet hij in de psychologische benadering van demente ouderen. „Als het personeel gezamenlijk stilstaat bij het probleemgedrag van een bewoner, ontstaat er een enorme tolerantiestijging voor dit gedrag”, aldus Keizer.

Raymond Koopmans, hoogleraar ouderengeneeskunde aan het UMC St Radboud in Nijmegen, wil de problemen die de verzorging ondervindt met demente ouderen niet bagatelliseren. „Er zijn verzorgenden die worden geslagen en geknepen door deze patiënten. Tegelijkertijd mogen ze niet meer fixeren en moeten ze ook opletten dat mensen niet vallen en hun heup breken.”

Paul Jansen, klinisch geriater en klinisch farmacoloog in het UMC Utrecht, maakt zich al jaren hard voor een beter geneesmiddelenarsenaal voor ouderen. Haldol is volgens hem in slechts een enkel geval werkzaam bij demente ouderen. „Bij gedragsproblemen van demente ouderen is een waslijst met middelen geprobeerd, maar niet één middel springt eruit”, zegt hij.

Volgens Sytse Zuidema, onderzoeker aan het UMC St Radboud, slagen sommige huizen er kennelijk wel in om minder antipsychotica voor demente ouderen voor te schrijven. Volgens Zuidema is er veel winst te behalen door het tijdig afbouwen van antipsychotica, iets wat in de praktijk weinig gebeurt.