De Grimsvötn in het zuidoosten van IJsland kwam zaterdagavond tot uitbarsting en stootte ook zondag nog rook en as uit, tot een hoogte van wel 20 kilometer. De omgeving van de vuurspuwende vulkaan is bedekt met een laag as, die voor omwonenden een flink probleem veroorzaakt. De enige rondweg van het land is gedeeltelijk onbegaanbaar en daardoor moet soms wel 1000 kilometer worden omgereden om op de plek van bestemming te komen.

De autoriteiten in IJsland hebben mensen opgeroepen niet naar de vulkaan te komen kijken. Het is nog te gevaarlijk in de omgeving en bovendien is het zicht slecht door de enorme hoeveelheden as. „Het is pikdonker buiten. Je zou bijna niet zeggen dat het gewoon dag is”, aldus Bjorgvin Hardarsson, een boer die nabij de Grimsvötn woont.

De IJslandse geofysicus Magnus Tumi Gudmundsson is zondagochtend in een klein vliegtuigje over de vulkaan gevlogen om de situatie in kaart te brengen, zo meldden lokale media. Volgens de expert is de uitbarsting alweer minder intens dan zaterdag. Hij verwacht dat de aswolk binnen enkele dagen aanzienlijk in omvang zal afnemen.

De Grimsvötn is de meest actieve vulkaan van IJsland. In 2004 barstte de onder de Vatnajökullgletsjer gelegen vulkaan voor het laatst uit. Volgens Gudmundsson is de huidige uitbarsting nog het meest te vergelijken met die van 1837. Toen braakte de Grimsvötn zeven maanden lang as uit, maar waren de ergste symptomen binnen enkele dagen voorbij.

De gebeurtenissen roepen wereldwijd herinneringen op aan de uitbarsting van een vulkaan onder de IJslandse gletsjer Eyjafjallajökull in april vorig jaar. Die produceerde wekenlang grote rookpluimen en aswolken. Het Europese luchtruim ging tijdelijk dicht en duizenden vluchten moesten worden geschrapt, omdat de asdeeltjes in bepaalde gevallen de motoren van vliegtuigen kunnen beschadigen. Het uitvallen van vluchten kostte luchtvaartondernemingen en vliegvelden miljarden. Circa tien miljoen reizigers kwamen door de aswolk in de problemen.

Pall Einarsson, geofysicus aan de Universiteit van IJsland, stelt dat de twee uitbarstingen en de gevolgen ervan niet met elkaar te vergelijken zijn. „De as van de Eyjafjallajökull was aanhoudend en constant en fijnkorrelig. De as van Grimsvötn is grover en daardoor is het niet zo waarschijnlijk dat het problemen veroorzaakt voor het luchtverkeer. Deze as valt sneller op de grond en blijft dus niet zo lang in de lucht als de as van de uitbarsting van de Eyjafjallajökull.”

Ook de Europese luchtverkeersleiding Eurocontrol verwacht vooralsnog geen problemen. Mogelijk kan de as dinsdag het noorden van Schotland bereiken en delen van Groot-Brittannië, Frankrijk en Spanje op donderdag of vrijdag. Dat is echter afhankelijk van de weersomstandigheden.