Muziek

Jan Hage geeft visitekaartje als Domorganist af

UTRECHT – Jan Hage heeft zaterdagmiddag in Utrecht zijn visitekaartje als Domorganist afgegeven.

21 May 2011 21:39Gewijzigd op 14 November 2020 15:05
Orgel van de Utrechtse Domkerk. Foto RD
Orgel van de Utrechtse Domkerk. Foto RD

De nieuwe vaste bespeler van het Bätzorgel uit 1831 brengt tijdens het eerste concert na zijn benoeming als Domorganist een breed programma: barok, romantisch en modern ineen. De Dom zit redelijk vol; zo veel als vorige week, bij het afscheid van Jan Jansen, zijn er echter niet.

Vooraf stelt Domcantor Remco de Graas zijn nieuwe collega aan het publiek voor. „Een nieuw begin. Een nieuwe loot aan een stam die er al lang is. Het heeft even geduurd voor de nieuwe Domorganist kon worden benoemd, maar dat komt omdat we een zorgvuldige procedure hebben gevolgd. Dat deze man er uitgekomen is, is fantastisch. Hij is ook nog eens een oude studiegenoot van me. Ik ben blij, gelukkig, tevreden. Een happy mens.”

Jan Hage (46) zelf spreekt van een bijzonder moment. „Ik moet afscheid nemen van de Haagse Kloosterkerk, een geweldige plek. Maar deze plek hier is héél bijzonder.” Hij heeft voor dit moment een symbolisch programma samengesteld met een persoonlijk tintje. „Op de eerste grammofoon die ik van dit orgel kocht, speelde Stoffel van Viegen als 24-jarige Bachs Toccata en Fuga in F (BWV 540). Daarom open ik daarmee. Om het estafettestokje op te pakken. Het stokje dat Jan Jansen vervolgens al die jaren heeft gedragen. Ik zal proberen dat stokje verder te dragen.”

Even later slingert de nieuwe Domorganist de beroemde Toccata de kerk in. Het tempo ligt hoog, maar aan techniek om dat tot het einde vol te houden ontbreekt het Hage niet. Het lijkt alsof hij het orgel al jaren bespeelt.

Van Max Reger staan deze middag twee koraalbewerkingen uit opus 67 op het programma. „Als oefening in nederigheid. En om de romantische kant van het orgel te laten horen.” In de bewerkingen van ”Jesus, meine Zuversicht” en ”Herzlich tut mich verlangen” bewijzen het zwelwerk en de tremulant van het bovenwerk goede diensten. Breed, gedragen, poëtisch komen de liederen tot klinken.

Van de leermeester bij wie hij twee jaar in Frankrijk studeerde, André Isoir (1935), speelt Hage diens enige orgelcompositie: ”6 Variations sur un psaume huguenot”. Een bijzonder stuk, omdat het gereformeerde psalter in het rooms-katholieke Frankrijk niet zo wijdverspreid is. Hage heeft zes strofen van Psalm 92, want om die psalm gaat het, laten afdrukken op het programma; vanwege het verband tussen tekst en muziek. In de zes variaties die klinken komt de hele klankrijkdom van het orgel tot klinken: in verstilde fluiten, wrange harmonieën, mystiek klinkende tongwerken, trillers, snelle passages, een waterval aan klanken en een majestueus slot.

Van Hages andere leermeester, Jan Welmers (1937), die aanwezig is tijdens het concert, staat ”Litanie” uit 1988 op het programma. Een stuk van bijna een kwartier in minimal music-stijl. Een klein motief begint zacht en wordt steeds herhaald. Langzaam ontwikkelt het zich en wordt de klanksterkte opgebouwd. Snelle passages, signalen op het hoofdwerk, een klankexplosie, een bulderend orgel. Dit is wat Hage bedoelt als hij stelt dat je af en toe het orgel van de muur moet laten komen. Maar de klank gaat weer terug, om in een heel hoog, ijl slot te eindigen. Het publiek kan een glimlach niet onderdrukken.

De improvisatie die na Welmers’ compositie het programma afsluit kan bijna niet anders dan modern en impressionistisch zijn. Hage laat alle hoeken en gaten van het orgel horen. Hij speelt met het instrument: jankende tongwerken, vogelgeluiden, de wind, alles komt voorbij. Opnieuw lijkt het erop dat het orgel van Bätz voor Hage geen geheimen meer heeft. Met een groots slotakkoord zet hij zijn handtekening onder zijn visitekaartje.

Een langdurig applaus en een bos bloemen zijn het deel van de kersverse Domorganist, die officieel pas op 1 juni in dienst treedt.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer