Sinds de betogingen voor vrijheid en democratie in Syrië begonnen, is het de vraag wat Syrische christenen vinden van de protesten. Verschillende journalisten en analisten stelden dat „dé christenen” het regime steunen uit angst dat, mocht het regime vallen, de politieke islam aan de macht komt. Dat sluit natuurlijk aan bij de angsten die leven onder westerse politici en beleidsmakers, maar is een nogal ongenuanceerde beschrijving van de situatie.

Als ik in de berichtgeving hoor wat „de Syriërs” of „de Syrische christenen” zouden vinden en willen, moet ik steeds denken aan een boek van Joris Luyendijk, ”Het zijn net mensen”. Luyendijk schrijft dat journalistiek bedrijven in de repressieve context van de Arabische wereld vrijwel onmogelijk is. Er is vaak geen informatie beschikbaar. Media doen echter alsof ze alles weten.

Dat is ook zichtbaar in de berichtgeving over Syrië. In dit land is het al decennia onmogelijk om opiniepeilingen te houden. Zelfs al zou je een opiniepeiling houden, dan nog zullen veel mensen niet zeggen wat ze echt denken, uit angst voor de gevolgen. Er zijn dus gewoonweg geen statistieken over wat Syriërs vinden. Dat geldt ook voor de christenen in Syrië. Om dan op basis van interviews met enkele christenen te concluderen wat dé christenen vinden, zoals vorige week bijvoorbeeld gebeurde in het tv-programma Uitgesproken EO, lijkt me onverantwoorde journalistiek.

Het is gevaarlijk om te generaliseren. Er zijn verschillende christelijke denominaties in Syrië. Je vindt verder christenen in de stedelijke middenklasse, in de zakenelite en op het platteland. Hoewel de kerkleiding het regime over het algemeen steunt, wil dat niet zeggen dat alle christenen dat doen. De oppositie bestaat uit mensen met verschillende religieuze en etnische achtergronden, ook christenen.

Bekende christelijke activisten zijn Michel Kilo, die in 2006 tot drie jaar gevangenisstraf werd veroordeeld, en George Sabra, een van de leiders van de Syrische Democratische Volkspartij. Sabra werd enkele dagen geleden vrijgelaten.

In de stad Homs viel vorige week een christelijk slachtoffer bij het geweld door de veiligheidsdiensten. Hij werd spottend omschreven als een „christelijke salafist”, verwijzend naar de leugens van de staatsmedia die het steeds hebben over een „salafistische gewapende opstand.” In het noordoosten van Syrië, waar christenen een Aramees dialect spreken, droegen demonstranten zelfs spandoeken in dat Oudsyrisch dialect.

Christenen in Syrië zijn niet de enige minderheid. Andere minderheden zijn de alevieten, de ismaelieten en de druzen. Dat minderheden extra bezorgd zijn over de situatie na een mogelijke val van het regime is logisch: ze vrezen de macht van de meerderheid (soennieten) en moeten maar afwachten of hun minderheidsrechten onder een nieuw leiderschap gerespecteerd zullen worden. Tegelijkertijd hebben alle Syriërs al decennialang geen politieke en burgerrechten, daarin zijn de minderheden geen uitzondering.

Hoe zit het met de rol van de politieke islam in de Syrische protestbeweging? Net als in Egypte, staat in Syrië de moslimbroederschap aan de zijlijn. De islamitische leiders die een belangrijke rol spelen in de protesten zijn personen die tolerantie prediken en sektarische verdeeldheid juist willen tegengaan. De Syrische autoriteiten proberen deze vreedzame islamitische leiders de mond te snoeren, omdat ze het levende bewijs zijn dat hun propaganda over sektarisme en salafisme ongegrond is.

In een gezamenlijke verklaring die de lokale protestcomités op 22 april uitgaven, is beschreven hoe een toekomstig Syrië eruit moet zien. De demonstranten roepen op tot een grondwetswijziging zodat Syrië een multi-etnisch en multireligieus land wordt. Het spelen van de sektarische kaart door het regime wordt veroordeeld.

Dit alles wil natuurlijk niet zeggen dat er geen moslims zijn die het liefst een islamitische staat zien ontstaan. Maar degenen die dat propageren, spelen geen rol van naam in de huidige protesten.

Syriërs hebben decennialang geobserveerd wat voor strategieën en propagandamiddelen het regime gebruikte om hen eronder te houden. Ze geven nu aan dat niet langer te accepteren. Nederlanders zouden hen daarin moeten steunen. Ik ben diep onder de indruk van de Syriërs. Vastbesloten wijzen ze het geweld en pogingen tot sektarische verdeeldheid van het regime van de hand. Ze durven te dromen van een vreedzame en verdraagzame samenleving waarin iedereen gelijke kansen heeft. Daarmee laten ze zien dat ze ons vertrouwen meer dan verdienen.

De auteur woont in Jordanië en is programmaleider Syrië voor IKV Pax Christi.