Volgens Van de Beek is de kerk zelf debet aan de huidige secularisatie. En wel in die zin dat de kerk zelf verwereldlijkt is. Ik ben het daar grondig en van harte mee eens. Maar juist als ik op het punt sta mijn collega aan het hart te drukken, is er tegelijk ook weer dat gevoel van vervreemding.

Ik ben het volledig met hem eens dat ook de gereformeerde gezindte zo goed als totaal geseculariseerd is. Eveneens val ik zijn zienswijze bij dat men daar niet ziet dat het oordeel Gods over het kerkvolk gaat. Ingrijpend en aangrijpend! Men beseft niet dat de eigen leefwijze alleen maar een spiegelbeeld is van de dagelijkse uitleving van wat in veler ogen moderne mensen zijn zonder God. Het gangpad van de kerk is vaak de catwalk voor mode- en hoedenshows. Men heeft er geen erg in dat dit alleen maar wereldgelijkvormigheid is op een ander niveau.

Men heeft ook niet in de gaten dat de doorgaans voorspelbare prediking alleen maar een koekje van eigen deeg is. Het oordeel van de verharding gaat ondertussen over de gemeenten en men heeft het graag zo, want het klinkt allemaal zo vertrouwd. Maar naar de wil van God wordt niet meer gevraagd in de bediening van de verzoening. Wie het met ons niet eens is, die is natuurlijk werelds. Als er iemand wordt overgegeven aan de verharding, dan is dat natuurlijk die ander en niet ik. Daarmee is de cirkel rond.

De oplossing ligt voor Van de Beek in een andere viering van het heilig avondmaal. Daar doen alle gemeenteleden aan mee vanwege zijn verstaan van de doop. En liefst iedere zondag. Zo had Calvijn het immers bedoeld. Maar ik vraag mijn collega of het activisme rond de avondmaalsviering in wezen geen spiegelbeeld is van de door hem gesignaleerde lijdelijkheid rond de viering van dit sacrament in de gereformeerde gezindte.

Vanwaar toch dat gevoel van grote nabijheid en anderzijds dat gevoel van bevreemding? Ik vermoed dat het ten diepste dan toch gaat om de verhouding Woord en sacrament. Leiden de absolutistische trekken van zowel de doop- als de avondmaalsleer bij Van de Beek in feite niet tot sacramentalisme? En was het niet precies dit dat de Reformatie afwees bij Rome?

Een doorbraak van de verwereldlijking ook in de gereformeerde gezindte is alleen maar te verwachten van een doorbraak van Woord en Geest in een ouderwetse bekering. Deze laatste lijkt zo ver te behoren tot verleden tijden, dat deze er heel anders zal uitzien dan wij dachten of verwachten. Er zal sprake zijn van een verrassend God, anders hebben we niets meer. Want van wie niets heeft, van hem zal genomen worden ook wat hij heeft.

De auteur is hervormd emeritus predikant.