De politieke wil onder de regeringsleiders van de 27 lidstaten om oplossingen te vinden, is volgens Van Rompuy „nog altijd sterk aanwezig” en dat moet worden gekoesterd. „We kunnen het de volgende weken en maanden heel erg gebruiken”, zei hij donderdag in de jaarlijkse Schmelzerlezing. Het CDA organiseerde die lezing voor de tiende keer als eerbetoon aan de christendemocratische politicus en voorvechter van Europese samenwerking Norbert Schmelzer.

Ook Van Rompuy wees op de noodzaak van Europese samenwerking. „Degenen die denken dat we het zonder Europa kunnen doen, wens ik veel geluk, eigenlijk ongeluk, toe”, zei hij. „We kunnen niet meer leven zonder de markt van 500 miljoen inwoners”, stelde hij. Ook de problemen rond bijvoorbeeld klimaat en terrorisme „kunnen we niet meer alleen aan”. De Europees president wees erop dat de Europese gedachte is ontstaan als reactie op het „barbarisme van de oorlog”.

Hij gaf in z’n lezing aan wat de EU in het afgelopen jaar allemaal heeft gedaan om de financiële crisis te boven te komen en de eurozone financieel stabiel te maken. Van Rompuy gelooft in een stapsgewijze aanpak van problemen waarbij de koers belangrijker is dan snelheid en waarbij geen overspannen verwachtingen moeten worden gewekt. „Dat is een aanpak die vertrouwen wekt, iets dat vaak ontbreekt in moderne politiek.”