In de afgelopen tijd al zijn er veel publicaties verschenen over de kerk. Het houdt maar aan. Erin door klinkt een oproep tot bezinning en bekering.

„Als ik denk aan de tijd en cultuur waarin wij leven, roept dat de ervaring van verblinding wakker. (…) Mensen om me heen die op een bepaalde manier in een geestelijke mist terecht komen, waarin ik ze als predikant niet meer bereiken kan”, zo schreef ds. C. M. A. van Ekris uit Breukelen vorig jaar in De Waarheidsvriend. Nu is dat niet vreemd, want Paulus schrijft ook over hen die niet geloven dat zij door de god van deze eeuw met blindheid geslagen zijn en daardoor het licht van Christus niet doordringt (2 Kor. 4:4). In Galaten 3:1 schrijft Paulus: „Uitzinnige Galaten, wie heeft u betoverd, dat gij de waarheid niet zou gehoorzaam zijn?”

Als er sprake is van verblinding, dan wordt het Evangelie je vreemd, dan kun je het Evangelie niet begrijpen. Het ongeloof komt over je heen als een roes, een verblinding van je wil, van je denken, een afgestompt zijn, een geestelijke staat die grenst aan onverschilligheid. Het doet je niets, je verhardt eronder en je bedroeft de Heilige Geest.

Het onderkennen van zo’n situatie is voor de prediking en het pastoraat van eminent belang. Het is nodig om zicht te ontvangen op wat de gemeente en de cultuur, die ons gevangen houdt, verwondt. Omdat we ziek zijn hebben we dé Heelmeester nodig. Dan mogen we getuigen door het geschonken geloof dat Jezus leeft; een levende hoop dat een erfenis in de hemelen bewaard wordt: „Ik ga heen om u plaats te bereiden” (Joh. 14:2).

Navolging

Een van de oorzaken van verblinding is mijns inziens dat binnen de orthodoxie de aandacht de afgelopen jaren verlegd is van een accent op geloof en rechtvaardiging naar een accent op navolging en ethiek. „Het accent ligt niet meer op wat God voor ons doet, maar op wat wij voor God doen”, aldus dr. W. M. Dekker recent in een lezing waarvan in deze krant een samenvatting te lezen was. „De orthodoxie zit vol dadendrang. Alles is erop gericht om het geloof handen en voeten te geven. Maar ondanks al de goedbedoelde inspanningen gaat de ontkerkelijking door. Gaan we de kerk begraven?” zo vraagt de predikant uit Mastenbroek zich af.

We spitten wat dieper. De krimp van de kerk heeft alles te maken met een diepe geloofscrisis. Het geloofsgoed uit de christelijke traditie staat zowel in als buiten de kerk onder zware druk. Daarom zal de al genoemde missionaire beweging van de kerk samen moeten gaan met een nieuw bezinning op de eigen identiteit. Welke God wordt ons in de Bijbel verkondigd en waarom is het geloof in Hem alles bepalend voor mens en wereld? Het gaat ten diepste in deze weg van de geloofscrisis om de terugkeer, tot Jezus Christus en Die gekruisigd: de Weg, de Waarheid en het Leven!

Petrus schrijft in zijn eerste brief: „Want het is de tijd, dat het oordeel beginne van het huis Gods; en indien het eerst van ons begint ,welk zal het einde zijn dergenen, die het Evangelie van God ongehoorzaam zijn?” (1 Petr. 4:17). Het oordeel komt als er geen verwondering en verootmoediging meer is over het feit dat we een sprekende en geen zwijgende God hebben. Als wij wel Zijn Woord hebben waarin gesproken wordt over dood en leven, vloek en zegen, over hel en hemel, over het eindgericht en over de verzoening door voldoening, maar als dat ons niet aan de voeten van de Heere brengt. Dan roepen we het oordeel van verharding over ons.

Geheimenis

De kerk heeft een geheimenis. Is er nog een verlangen naar dat geheimenis of zijn we in de ban van de tijdgeest, waarin alles gericht is op het hier en nu én toch alleszins godsdienstig? Dat is nu de innerlijke secularisatie die ook in de gereformeerde gezindte toeslaat! We herkennen iets van wat Jesaja over Jeruzalem zegt: „Want de Heere heeft over ulieden uitgegoten een geest des diepen slaaps, en Hij heeft uw ogen toegesloten; de profeten en uw hoofden en de zieners heeft Hij verblind” (Jes. 29:10 e.v.).

Maar de crisis van deze tijd door ontkerkelijking en secularisatie kan ook aanleiding tot groei worden, als we zien dat de oorzaak niet ligt bij de Zender maar bij de ontvangers van de blijde boodschap. De noodzaak van het gebed met de belijdenis van zonde en schuld, ook als kerken tegenover God en tegenover elkaar, zijn de vruchten van een afhankelijk leven. Dan is de ander uitnemender dan word ik minder en de Heere alles! Dan is er ook vrijmoedigheid om te getuigen in woord en daad van de Enige Naam tot behoud. Dan zal Christus over ons lichten (Ef. 5:14).

De auteur is secretaris van het Contactorgaan Gereformeerde Gezindte (COGG). Donderdag belegt het COGG in Putten een conferentie over ”Kerk zijn in een seculiere wereld”, met als sprekers prof. J. C. Kennedy en prof. A. van de Beek.