De bezuiniging van 125 miljoen euro voor de basisinfrastructuur leidt tot grote verschraling, aldus de Raad voor Cultuur. Enkele duizenden arbeidsplaatsen zullen verdwijnen en het inkomen van minstens evenveel zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) loopt gevaar. Ook in de sectoren die (deels) afhankelijk zijn van de cultuursector, zoals horeca, vervoer en toeleveranciers krijgen met de gevolgen te maken.

De raad ziet het meest in een mix van bezuinigingsmodellen met een algemene korting voor alle sectoren. Kwaliteit staat voorop bij de beoordeling wat minder kan.

De Cultuurkaart moet blijven of in elk geval een vorm daarvan, vindt de raad. Met die kaart kunnen scholieren in het voortgezet onderwijs 15 euro besteden aan onder meer theater, bioscoop en museum. De kaart speelt volgens de raad een onmisbare rol in de opvoeding van jongeren. Ook moet de BTW-verhoging van 6 naar 19 procent worden teruggedraaid, schrijft de raad in het „Advies bezuiniging cultuur 2013-2016, Noodgedwongen keuzen”.

De toegankelijkheid tot cultuur wordt minder voor ‘alle’ bevolkingsgroepen, is de conclusie van de Raad voor Cultuur. Musea moeten mogelijk hun deuren een of meer dagen per week sluiten, er is minder geld voor films, theater- en dansbezoekers moeten verder reizen en de toegangsprijzen zijn hoger. Kunstenaars zullen hun werk moeilijker kunnen verkopen.

De totale bezuiniging in de cultuursector bedraagt 200 miljoen euro. De Raad voor Cultuur adviseert de staatssecretaris over 125 miljoen. Zijlstra heeft de overige 75 miljoen zelf al ingevuld. In de nieuwe infrastructuur moeten instellingen voldoen aan beoordelingscriteria als kwaliteit, publiek, ondernemerschap en educatie. De raad voegt er innovatie en experiment en culturele verscheidenheid aan toe.

Zijlstra

Staatssecretaris Halbe Zijlstra (Cultuur): „Het advies voor een overgangsfase om onherstelbare schade aan de sector te voorkomen, ga ik bekijken. Net als de financiële dekking die ervoor is. Begin juni volgt mijn inhoudelijke reactie, want ik heb het advies ook nog maar net ontvangen.”

PvdA

Jetta Klijnsma, PvdA-Kamerlid: „Dit ondersteunt het pleidooi van de PvdA om culturele instellingen de kans te geven zich voor te bereiden op de nieuwe situatie. Instellingen moeten zich kunnen voorbereiden, andere financieringsmiddelen en vormen van samenwerking kunnen zoeken.” Klijnsma zegt dat het jammer zou zijn als door een te korte voorbereidingstijd culturele instellingen moeten stoppen. „Dat moeten we voorkomen. De PvdA hoopt dat de staatssecretaris dit advies tot fasering overneemt van de Raad voor Cultuur.”

NAPK

De Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK) vindt dat er in het advies van de Raad voor Cultuur sterke elementen zitten. Maar ze zijn ook geschrokken van sommige andere. „Over de hele linie komen er heel forse bezuinigingen. Er blijven veel meer instellingen over dan verwacht. Ze worden allemaal geraakt, maar de podiumkunstinstellingen bijna twee keer zo hard als de musea, die ongeveer 15 procent moeten inleveren. Dat is schokkend. Sterk punt is de fasering van de invoering van de nieuwe infrastructuur. De Raad voor Cultuur heeft ernaar gestreefd die zo zorgvuldig mogelijk te laten verlopen. De NAPK juicht het advies toe om de BTW-verhoging terug te draaien.”

PVV

Martin Bosma, PVV-Kamerlid: „We willen vasthouden aan de bestaande bezuinigingsplannen. Die zijn indertijd juist naar voren gehaald op verzoek van de Tweede Kamer. Dit om de subsidies van het Rijk in de pas te laten lopen met die van decentrale overheden als provincies en gemeenten. In het verleden heeft de Raad voor Cultuur ook al de hakken in het zand gezet bij cultuurbesparingen. Zij gaan niet over bezuinigingen, ze gaan over de uitvoering daarvan. Ze moeten niet op de stoel van de staatssecretaris gaan zitten.”

Museumvereniging

Siebe Weide, directeur van de Nederlandse Museumvereniging: „Dat is een heftige bezuiniging, die bovendien haaks staat op het regeerakkoord. Daarin staat dat cultureel erfgoed zoveel mogelijk wordt ontzien. De regering gaat de subsidie voor de presentatie en educatieve activiteiten decimeren, terwijl iedereen tegelijkertijd graag meer publiek en bereik wil voor musea.”