De voornaamste stammen in Libië
TRIPOLI (ANP) – Libië is niet intensief gekoloniseerd door Europeanen, zoals de rest van Noord-Afrika. Het was een uithoek van het Ottomaanse Rijk, tot Italianen zich in 1911 meester maakten van de kusten van Libië. De Italianen bleven maar 32 jaar en konden vaak het binnenland niet in. De stammencultuur werd niet aangetast. Er zijn zeker 140 stammen of clans en veel Libiërs dragen de naam ervan, zoals Muammar Gaddafi van de Kaddafastam. Zijn regime heeft de rol van de stam geconserveerd. Gaddafi heeft elke oppositie onderdrukt en liet geen politieke partijen toe. Zijn staatsapparaat was onoverzichtelijk. Voor veel Libiërs bepaalt stamverwantschap hun loyaliteit. Een overzicht van belangrijke stammen:
Warfalla: De grootste stam. Ruim een zesde van de bevolking van 6,5 miljoen Libiërs behoort hiertoe. De stam komt oorspronkelijk uit de streek ten zuidoosten van Tripoli. Die streek is in het westen van het land, dat door Gaddafi’s politiek de vruchten van de olieproductie mocht plukken. Gaddafi verwaarloosde het oosten. De Warfalla steunden Gaddafi’s revolutie en domineerden vervolgens de strijdkrachten tot in 1993, toen officieren een staatsgreep probeerden te plegen. Een belangrijke leider van de Warfalla, Akram al-Warfalli, keerde zich in februari openlijk en fel tegen Gaddafi. „De broeder is onze broeder niet meer, hij moet weggaan”.
Mekarha: De Mekarhastam komen uit het centraal-westelijke deel van Libië en huizen zo dicht bij de kleine Kaddafastam. De stam (ook als Megharha geschreven) beschouwt zich als beschermer van de Kaddafa. Veel sleutelfiguren rond Gaddafi, zoals de voormalige nummer twee van het regime, ex-premier Abdessalam Jalloud, zijn leden van de Mekarhastam. Een zwager van Gaddafi, Abdullah Senoussi, is van de Mekarha en geldt als de wrede rechterhand van de dictator.
Kaddafa: Een erg kleine stam uit het midden van het land. De stam is sinds de staatsgreep in 1969 van stamgenoot Gaddafi een dominante rol gaan spelen. Gaddafi leek aanvankelijk Libië te willen moderniseren en de rol van stammen terug te dringen. Zijn bewind werd al gauw weer traditioneel in de zin dat leden van Gaddafi’s stam de hoogste posten kregen.
Zuwaya: Grootste stam in het oosten en zuidoosten, waar veel oliebronnen liggen. Stamleider Faradj al-Zuway dreigde in februari de oliewinning stil te leggen, als de onderdrukking van de betogingen niet stopte.
Senussi: Stam in het noordoostelijke Cyrenaica. Koning Idris (1889-1983), die vanaf de onafhankelijkheid in 1951 tot de staatsgreep van 1969 regeerde, was een Senussi. De Senussi’s hebben van 1911 tot en met 1931 in Cyrenaica een lange en bloedige guerrillastrijd gevoerd tegen de Italiaanse kolonisators. Koning Idris was de kleinzoon van de stichter van de eerder invloedrijke religieuze Senussibroederschap.