Alleen in de Verenigde Staten, Japan en Frankrijk staan drie laboratoria die de prestaties van het Nijmeegse High Field Magnet Laboratory (HFML) benaderen. Minister Van der Hoeven van Onderwijs opent het nieuw gebouwde HFML volgende week vrijdag officieel.

Hoogleraar J. Maan, tevens directeur van het HFML, zei donderdag dat alleen in Tallahassee (VS) net zulke hoge magneetveldsterkten kunnen worden bereikt. Het nieuwe Nijmeegse lab kan echter meer variëren met temperaturen waaronder proeven plaatshebben. Ook is de omgeving van de Nijmeegse supermagneten absoluut tril- en storingsvrij, waardoor onderzoeksuitslagen veel preciezer zullen zijn.

Het HFML heeft 23 miljoen euro gekost. Behalve de KUN hebben de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) en de EG in de kosten bijgedragen. Naast het werk van de Nijmeegse vakgroep kunnen jaarlijks zeventig wetenschappers uit de hele wereld onderzoek doen in Nijmegen. Er liggen voor het komende halfjaar al veertig projectaanvragen uit onder meer Israël, Japan en Amerika, aldus Maan.

Sterke magneten zijn een belangrijk hulpmiddel bij fundamenteel onderzoek. Magneetvelden zijn namelijk overal op aarde en in het heelal aanwezig. Zo vinden postduiven de weg naar huis met behulp van magneetvelden. Onder invloed van magnetisme verandert elke materie. Experimenten met sterke magneetvelden hebben bijvoorbeeld geleid tot de techniek om contactlenzen te maken en lcd-schermen voor computers, aldus dr. J. Perenboom van het HFML. Zonder magneetonderzoek zouden nooit mobiele telefoons zijn ontwikkeld.

Het Nijmeegse lab heeft een vermogen van 20 megawatt. Dat staat gelijk aan de stroomvoorziening voor 10.000 huishoudens. Met die krachtbron kunnen de magneten urenlang velden tot 40 tesla opwekken. Ook is het mogelijk voor milliseconden een krachtveld van 80 tesla te laten ontstaan. Dat is volgens Maan op dit moment de absolute wereldtop.

Maan en Perenboom verwachten dat onderzoek in Nijmegen verrassende en unieke ontdekkingen zal opleveren. Het Nijmeegse vermogen is onder andere groot genoeg om eiwitstructuren te bepalen. Dat is weer nodig om het ontstaan van leven te doorgronden. „Onderzoek in het HFML zal leiden tot wetenschap die nodig is voor toepassingen in het leven van morgen”, aldus directeur Maan.