Dijkgraaf (SGP): Gods almacht is ontzagwekkend
In de Waalse Kerk in Den Haag wordt iedere derde dinsdag van de maand een residentiepauzedienst gehouden. Een Haagse predikant spreekt een meditatie uit, waarna een politicus van een van de christelijke partijen een toespraak houdt. Dinsdag sprak prof. dr. Elbert Dijkgraaf (SGP).
Welke politieke partij zou er niet van dromen even alle macht te hebben? Verkiezingen zijn achter de rug en de eigen partij heeft de meerderheid in Tweede en Eerste Kamer. Een nieuwe tijd breekt aan. We gaan er met alle macht tegen aan. Eindelijk kan gerealiseerd worden waar we ten diepste van overtuigd zijn. Het eigen programma kan voor de volle 100 procent gerealiseerd worden. Machtig mooi.
Wat zou het goed zijn voor het Nederlandse volk. Alles wordt gereorganiseerd en in overeenstemming gebracht met onze diepste overtuigingen. Eindelijk worden de grote problemen echt aangepakt. Eenheid ontstaat tussen economie en ecologie, de financiële problemen worden daadkrachtig opgelost, de zwakken in de samenleving worden niet getroffen maar geholpen, Bijbels genormeerde politiek wordt verwezenlijkt. Een oase in de geschiedenis.
De werkelijkheid is een andere. De macht van elke partij is uiterst beperkt. Er moet worden samengewerkt. Compromissen gesloten. De een noemt het eenheidsworst, een volgende vindt het machteloze minderheidspolitiek, een derde ziet er wel wat in, maar zou toch graag willen dat het op verschillende fronten anders liep. Er is niets nieuws onder de zon.
In de geschiedenis hebben zich verschillende perioden voorgedaan waarin er wel degelijk sprake was van grote macht van enkelen. Daar hebben we niet de beste herinneringen aan. Macht corrumpeert, is niet voor niets een gezegde dat velen kennen. Wie kan de weelde van veel macht verdragen? Wie is in staat om, machtig zijnde, de belangen van onmachtigen voldoende mee te wegen? Macht heeft in politieke termen voor velen een negatieve klank. Niet voor niets.
Macht was in de historie vaak ook uiterst broos. Zelfs machthebbers die hele continenten onder de duim hadden, moesten na verloop van tijd hun handen terugtrekken. Het machtige Romeinse Rijk verbrokkelde. De macht van Engeland verging. En beleven we nu niet opnieuw een verschuiving van macht van de Verenigde Staten en Europa richting Brazilië, Rusland, India en China? In de geschiedenis is het een steeds terugkerende beweging van opkomen, blinken en verzinken. Het is nooit anders geweest en het zal op deze aarde nooit anders zijn.
We hebben geleerd van de geschiedenis. Macht van enkelen is ongewenst. De deling der machten is dan ook een thema dat onmiddellijk op tafel komt als een der machten machtiger wordt dan we wenselijk achten. De Eerste Kamer corrigeert de macht van de Tweede. De regering wordt in toom gehouden door het parlement. Staatsmacht wordt beperkt door de rechterlijke macht. Verkiezingen vinden regelmatig plaats om te voorkomen dat een van de partijen te lang te veel macht heeft.
En dan gaat het tot nu toe alleen nog maar over de machtsverhoudingen binnen de overheid. Maar wat is eigenlijk de macht van die overheid? Overschatten we niet vaak wat een overheid kan? Hoe vaak staan we niet machteloos te kijken als er zich diep ingrijpende zaken voordoen in de samenleving? Wie huivert niet bij de schietpartij in Alphen aan den Rijn? Is dit niet een voorbeeld van de beperkte invloed die de overheid heeft? Er zijn er die denken dat de overheid alles kan voorkomen. Dat ontsporingen altijd terug te leiden zijn tot falend overheidsbeleid. Maar moeten we niet constateren dat in deze bedeling er altijd dingen misgaan? Dat de macht van de overheid beperkt is? Dat mag en moet niet defaitistisch maken, maar wel realistisch.
Niet alles verwachten dus van de overheid. Sterker nog, erkenning van de beperkte macht van de overheid onderstreept de eigen verantwoordelijkheid van burgers en bedrijven. Zelf verantwoordelijkheid nemen. Samen proberen het kwade te keren en het goede te bevorderen. Dat is een verantwoordelijkheid die we niet mogen dereguleren naar de overheid. Gij geheel anders, houdt de Bijbel ons voor. Niet kiezen voor het eigen belang, maar Zijn eer beogen en het heil van onze naaste.
Wie is als God? De mens niet. Hij altijd almachtig, wij zo vaak machteloos. Getuigt het niet van onze machteloosheid als het geloof in Zijn almacht verloren wordt? De mens denkt nog wel eens macht te krijgen over het gaan der dingen. Wetenschap en rede zouden het bestaan van een almachtige God onmogelijk maken. Wat een overschatting van onze kennis en wijsheid. Hoeveel zaken zijn er die wij niet begrijpen, maar Hij beheerst ze alle. Als God bestaat en almachtig is, dan is het toch per definitie onmogelijk dat de mens op goede gronden tot de conclusie zou komen dat Hij niet bestaat of dat Zijn almacht beperkt is? Zijn het dan niet simpelweg de aannames van de wetenschap die geen rekening houden met het bestaan van een almachtige God die mensen zo vaak in de problemen brengen?
De almacht van God verheugt ons. Wie let op het beperkte deel van Zijn schepping dat wij doorgronden en ziet op alles wat we nog niet begrijpen, kan zich alleen maar verwonderen in Zijn wijsheid en macht. Neem als voorbeeld alleen maar de tijd. Voor ons is dat een gegeven dat zich van seconde tot seconde voltrekt. Niets kunnen we eraan veranderen. Het geeft zekerheid, maar ook beklemming. Tijdgebonden wezens. Maar God is de beheerser van de tijd. Hij is aan plaats noch tijd gebonden. Voor Hem is duizend jaar als een dag en een dag als duizend jaar. De Eeuwige. Onvoorstelbare almacht Gods.
Wat is toch de reden dat we ons verheugen in de almacht Gods, maar bang worden als mensen te veel macht krijgen? Is het niet omdat we weten dat God goed is en de mens niet? De mens kreeg na de schepping de macht om het goede te doen. Hij had de vrije keus tussen goed en kwaad. Tussen God gehoorzaam zijn of zelf te bepalen wat goed en kwaad is. En bijna meteen koos de mens een eigen route. Denkend dat hem dat een betere toekomst zou opleveren. Hij wilde als God zijn. Ontevreden met de hem toebedeelde macht. Er is niets nieuws onder de zon.
Wie inleeft wat de mens met macht doet, moet niet ontevreden zijn met de beperkte macht die de mens heeft. Wie zal ons het goede doen zien? De mens niet, maar God wel. God is de almachtige. Hij regeert. Hij is de Koning der koningen. Dat geeft rust. Dwars door alle machteloosheid van de mens heen, regeert Zijn machtige arm de vromen. Dan kunnen wij bedenkingen hebben bij tal van ontwikkelingen in onze tijd. Dan mogen en moeten we proberen vanuit Bijbels genormeerde politiek bezig te zijn tot meerdere erkenning van Zijn beginselen. Maar dan mogen we ook zeker weten dat het goed gaat. De Heere zal zorgen voor het Zijne. Wij kunnen Zijn naam wel oneer aandoen, maar Hij zal zorgen dat Hij alle eer krijgt. Almachtig is de Heere.
De auteur is lid van de Tweede Kamer voor de SGP.