De belangrijkste verkiezingen in Afrika. Zo noemde de Amerikaanse afgezant voor het continent, Johnnie Carson, de stembusgang van deze maand in Nigeria. Het land heeft met zijn 160 miljoen inwoners de grootste bevolking van Afrika en is een van de belangrijkste olieproducenten ter wereld. Sommige analisten verwachten dat Nigeria’s economie die van Zuid-Afrika binnen vijf jaar voorbij zal streven.

De Nigerianen kiezen deze maand zowel een parlement, een president als gouverneurs en doen dat op drie achtereenvolgende zaterdagen.

Spannend worden de verkiezingen van morgen niet, verwacht de Nigeriaanse onderzoeker Akinyinka Akinyoade van het Afrika Studie Centrum in Leiden. „Jonathan zal winnen”, zegt hij over de verkiezingen, waaraan twintig kandidaten meedoen. Interim-president Goodluck Jonathan is de kandidaat van de Democratische Volkspartij (PDP), die al sinds 1999 de macht in handen heeft. Het feit dat de PDP bij de parlementsverkiezingen van vorige week flink op verlies is gezet, zegt nog niets over de stemming van morgen, benadrukt Akinyoade. „Mensen stemmen in Nigeria meer op personen dan op partijen. In het zuiden zal massaal op Jonathan worden gestemd.”

Zijn kandidatuur was echter niet onomstreden. Moslims in het noorden morren over de christelijke zuiderling Jonathan. Sinds de oprichting van de PDP, in 1999, rouleert de partij zijn presidentskandidaten tussen het zuiden en noorden. In 1999 kandideerde de partij de zuiderling Obasanjo, die vervolgens acht jaar aan de macht was. In 2007 volgde de noordeling Yar’Adua hem op, die vorig jaar overleed. Zijn vicepresident, Jonathan, nam de honneurs waar en werd vervolgens kandidaat. Maar, ageren sommige noordelingen, er had tot 2014 een moslim aan het roer moeten staan.

Zit daar niet iets in?

„Let wel, de roulatie binnen de PDP is een gentlemen’s agreement en geen ijzeren wet. Zuiderlingen herinneren de noordelingen overigens graag aan 1993, toen er maar twee politieke partijen waren, met allebei een islamitische kandidaat. Een van hen was weliswaar een zuiderling, maar geen christen. Daar zijn de christenen toen ook niet over gevallen.”

Zijn de tegenstellingen in Nigeria verscherpt?

„Een eenheid is Nigeria nooit geweest. Vanaf de onafhankelijkheid in 1960 tot 1993 waren er drie grote partijen, die de belangrijkste etnische groepen uit het noorden, het zuidwesten en zuidoosten van Nigeria representeerden. Doordat veel noordelingen nu niet op Jonathan zullen stemmen, keren we deels terug naar die situatie.”

Zullen de noordelingen Jonathan als president accepteren?

„Het grootste probleem ontstaat wanneer zou blijken dat Jonathan níét gekozen is. Die uitslag zullen de zuiderlingen nooit geloven. Het noorden kan onmogelijk klagen als Jonathan wint. Ik verwacht dat hij een ruime meerderheid van de kiezers krijgt en bovendien de vereiste 25 procent in ten minste 19 van de 36 staten.”

Als Jonathans belangrijkste rivaal geldt de noordelijke generaal Muhammadu Buhari. Hoe schat u zijn kansen in?

„Buhari zal in het noorden veel stemmen halen, maar geen voet aan de grond krijgen in het zuiden. Het feit dat hij de sharia wil invoeren, maakt hem voor zuiderlingen onacceptabel. Dat hij in veel andere opzichten een zeer goede en kundige kandidaat is, doet daar niets van af.”

Wat zijn de belangrijkste problemen die de nieuwe president in Nigeria moet oppakken?

„Hij zal er allereerst voor moeten zorgen dat de mensen toegang hebben tot de basisbehoeften. Dus dat er water en elektriciteit is, en dat de wegen goed zijn. Het land is op die terreinen enorm achterop geraakt, sinds het militaire regime in de jaren tachtig alles verwoestte.”

Een rapport van het Britse instituut Chatham House vreest Noord-Afrikaanse taferelen in Nigeria als er geen einde komt aan de enorme ongelijkheid waarmee de rijkdommen van het land worden verdeeld.

„Zeker in het zuiden van Nigeria verwacht ik geen opstanden als in Tunesië en Libië. Er is wel protest, maar dat wordt gevoerd via discussies. Zeker in het zuidwesten worden er bovendien belangrijke vorderingen gemaakt op sociaal gebied.”

Toch zijn de verschillen tussen arm en rijk juist in de olierijke zuidelijke regio’s enorm en leeft zo’n 70 procent van de totale bevolking onder de armoedegrens. Dat moet wringen.

„De olieopbrengsten worden over de deelstaten verdeeld en daar gaat het mis. Er is te weinig controle op de bestedingen door de gouverneurs. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het probleem al bij de verkiezingen ligt. Campagne voeren voor een post als gouverneur kost ontzettend veel geld en dat verdient de kandidaat als hij eenmaal gekozen is, graag terug. Er zouden vaste budgetten voor campagnes moeten worden vastgesteld.”

Als de olie op is, bestaat Nigeria dan nog?

„Ik ben ervan overtuigd dat Nigeria een tijdelijke constructie is. Voor de olieproductie zijn zuid en noord van elkaar afhankelijk, maar ik verwacht dat het land uiteindelijk in drieën uiteen zal vallen.”