Nu weer gaf de parlementariër publiekelijk te kennen dat er „lelijke dingen” in de islamcultuur zitten. Zulke woorden doen het op het eerste gezicht niet onaardig onder theocratisch denkende calvinisten. Het spreken van mevrouw Hirsi Ali blijkt echter weinig geloofwaardig.

Het optreden van de dame kenmerkt zich door tegenstrijdigheid. Eind oktober 2002 maakte zij bekend over te stappen van de PvdA naar de VVD. Als beloning kreeg ze een verkiesbare plaats op de kandidatenlijst voor het parlement. In december gooide zij de knuppel in het hoenderhoek door te vertellen dat het bijzonder onderwijs zou moeten verdwijnen. Eind december maakte de liberale vrouw een knieval in de richting van moslims door excuses aan te bieden voor haar bewering dat de islam achterlijk is. Maar in januari 2003 betitelde het pas verkozen kamerlid Mohammed als een perverse man en tiran. En passant vertelde ze bovendien ervan „overtuigd” te zijn dat premier Balkenende geen christen is.

Behalve „lelijke” bevat de islam volgens de VVD’er ook wel „mooie” dingen. Mevrouw Hirsi Ali wil graag dat de islam probeert een menselijk gezicht te krijgen.

Zo’n uitdrukking doet het goed bij oecumenisch gezinde christenen, die „zaden van het Woord” aanwezig zien in andere godsdiensten. Heel wat kerk- en voorgangers bepleitten interreligieuze dialoog. En dan niet als een onverzettelijke polemiek die echte ontmoeting onmogelijk maakt. Maar als een moedig avontuur van personen, die elkaars verschillen als verrijkend ervaren en die gemeenschappelijke waarden willen delen. Maar ook zulk oecumenisch denken heeft iets dubbelhartigs.

Een paar dagen geleden ondertekenden vertegenwoordigers van zestien Duitse kerken een oecumenisch handvest. Ze besloten in datzelfde kader ook de dialoog met de islam, het jodendom en andere wereldgodsdiensten te versterken. Ook namens de Duitse Rooms-Katholieke Kerk plaatsten hoogwaardigheidsbekleders hun handtekening. Maar wat bleek? Het pauselijk ’hoofdkantoor’ in Rome is zo oecumenisch niet. Het Vaticaan toonde zich ter zelfder tijd onaangenaam verrast over het feit dat de preambule van de toekomstige Europese grondwet het slechts hield bij spirituele en humanistische waarden en geen specifieke verwijzing naar God en het christendom bevatte.

Christenen en moslims wonen tegenwoordig samen in Europa. Democratie heet in dit deel van de wereld dominant. Het betekent dat mensen van diverse komaf met elkaar moeten regeren. Ze zijn om zo te zeggen tot elkaar veroordeeld. En om vreedzaam in elkaars gezelschap te verkeren, kan het aardig zijn op „mooie dingen” in de islam te wijzen. Die bestaan. Niet alle islamieten hebben fundamentalistische trekken. Sommige tonen zich meer humanist. Dat mogen „lelijke dingen” niet verdoezelen.

„Een dubbelhartig man is ongestadig in al zijn wegen.” Dat geldt ook een vrouw. Ayaan Hirsi Ali niet uitgesloten. Het is de vraag hoe lang het liberale kamerlid het volhoudt om telkens in het nieuws te komen. Wie nu eens het ene beweert en een ogenblik later iets wat daar niet mee strookt, wekt na korte tijd geen sympathie meer op, maar maakt zich lachwekkend. Wie op het ene moment fel uithaalt en een paar weken later excuses aanbiedt, vormt zelf de oorzaak dat mensen zo iemand spoedig niet meer serieus nemen.