Flink zenuwachtig waren de ambtenaren van Rosenthal twee weken geleden. Hun minister moest, samen met zijn collega Hillen, aan de Kamer uitleggen wat er nu precies is misgegaan bij de evacuatieoperatie op 27 februari in Libië. Drie Nederlandse militairen, een ingenieur en een Zweedse vrouw werden daarbij gevangengenomen.

De ambtenaren van Buitenlandse Zaken betitelen Defensie doorgaans denigrerend als de „ijzerwinkel”, het materieelmagazijn in dienst van het buitenlands beleid. Nu voerden ze de relevantie van Defensie krampachtig op: de evacuatie werd immers met een marinehelikopter uitgevoerd? Kamer, de fouten moet u maar bespreken met Hillen, die gaat daarover.

Hun missie lijkt geslaagd. Defensieminister Hillen werd in de aanloop naar het debat van vanavond over de kwestie de gebeten hond. Over Rosenthal hoorde je niemand meer. Terwijl hij evengoed groen licht had gegeven voor de operatie.

Dat de pijlen van de oppositie zich vooral op Hillen richten, is logisch. Hij is momenteel, politiek gezien, de zwakste broeder van de twee. Al voor de mislukte evacuatie lag hij onder vuur wegens misstanden bij de Defensie Materieel Organisatie en bij de marine in Den Helder. Daarover zou hij de Kamer onvolledig hebben geïnformeerd.

Bovendien wekt zijn enigszins nonchalante en daardoor soms arrogante houding jegens het parlement weerstand.

Maar ook het blazoen van Rosenthal is al niet meer brandschoon. Enkele smetten liep hij op na de ophanging door Iran van de Nederlands-Iraanse Zahra Bahrami in januari. De Kamer verweet hem te laks te zijn geweest en keurde zijn handelwijze toen maar ternauwernood goed.

En al kort na zijn aantreden eind vorig jaar leek hij de indruk te wekken mensenrechten niet zo belangrijk te vinden als de Kamer. Daarnaast schoffeerde hij D66 en zijn eigen ondergeschikten door diplomatie een „rustiek tijdverdrijf” te noemen.

Rosenthal wil nu graag meer jonge ambassadeurs benoemen, tegen de gebruikelijke werkwijze in. Daarmee schopt hij op zijn departement ook tegen nogal wat schenen, terwijl hij voor zijn politieke leven deels afhankelijk is van loyaliteit in zijn organisatie. Hij moet voorkomen dat hem van daaruit een mes in de rug wordt gestoken.

Vrijdag nog opereerde Rosenthal evenmin erg handig. Na afloop van de ministerraad zei hij dat Nederlandse F-16’s in Libië mogelijk ook gronddoelen gingen bombarderen. Vicepremier Verhagen corrigeerde hem nog geen halfuur later: geen sprake van.

In de publieke opinie is de waardering voor Rosenthal al tot ver onder het nulpunt gedaald, bleek zaterdag uit een peiling van Maurice de Hond. Het waarderingscijfer voor Rosenthal daalde van -19 procent twee weken geleden naar -32 procent. Ter vergelijking: minister Hillen daalde van -23 naar -37 procent.

Als Rosenthal vanavond in het Kamerdebat een nieuwe flater slaat, zou de Kamer zijn focus zomaar kunnen verleggen van Hillen naar hem. Het blijft dus oppassen geblazen voor de minister van Buitenlandse Zaken. Hij heeft de oppositie namelijk de komende jaren nog hard genoeg nodig. In het regeerakkoord zijn veel zaken dichtgetimmerd, maar staat niets geschreven over het buitenlands beleid.

Op dat terrein vallen wél vaak besluiten. Over de Nederlandse bijdrage aan de internationale militaire actie tegen Libië, bijvoorbeeld. En over de politiek zeer gevoelige politietrainingsmissie naar Kunduz.

Die onderwerpen zullen nog regelmatig in het verkeer tussen kabinet en Kamer aan de orde komen. Net als de forse bezuinigingen op de krijgsmacht, die dusdanig moet inkrimpen dat ook Rosenthal de gevolgen daarvan gaat ondervinden.

Rustig achteroverleunen kunnen de ambtenaren van Rosenthal dus nog niet. Ze zullen moeten blijven poetsen aan het blazoen van hun broodheer.