Er is in Syrië één naam die iedereen slechts fluisterend durft uit te spreken nadat men eerst schichtig om zich heen heeft gespied. Het is de naam van de stad Hama, gelegen in het westen van het land. De stad Hama is synoniem en symbool geworden van gruwelijkheden die de Syriërs uit hun collectieve geheugen hebben geprobeerd te wissen.

Hama ontwikkelde zich in de jaren 70 van de vorige eeuw tot een bolwerk van de moslimbroeders in Syrië en tot centrum van verzet tegen het Syrische Ba’athregime. De Syrische islamisten begonnen vanuit deze stad een uiterst bloedige campagne tegen de staat en zaaiden dood en verderf onder de bevolking. Juni 1979 vormde een triest hoogtepunt in hun terreurcampagne, toen in de noordelijke stad Aleppo 83 nieuwe cadetten van het Syrische leger in koelen bloede werden vermoord.

In 1982 liet het Syrische regime echter zijn tanden zien. Hama werd door speciale legereenheden omsingeld en er volgde een huiveringwekkend bloedbad, waarbij de stad door luchtbombardementen grotendeels werd verwoest. Slechts druppelsgewijs kwamen er geruchten naar buiten over wat zich er had afgespeeld, maar duidelijk werd dat tussen de 20.000 en de 40.000 inwoners van de stad waren omgekomen.

Dit was de laatste keer dat Syriërs in opstand kwamen tegen het regime, dat in Hama had bewezen bereid te zijn tot het uiterste te gaan. Sporadisch circuleerden er geruchten over opstanden en protesten in de Koerdische regio’s in het noorden van het land. Zoals in 2004 in de stad Qamishli, waar demonstraties buitengewoon gewelddadig door veiligheidsdiensten werden uiteengeslagen.

Vorige maand gaf de Syrische president Bashar al-Assad een uitgebreid interview aan het Amerikaanse blad Newsweek, waarin hij uiting gaf aan zijn vertrouwen dat de golf van volksopstanden in de Arabische wereld aan Syrië voorbij zou gaan. Sinds vorige week vrijdag zijn er echter dagelijks meldingen van demonstraties in Daraa, een stad van zo’n 250.000 inwoners gelegen op een steenworp afstand van de Jordaanse grens. Er zijn video’s van de demonstraties opgedoken die duidelijk maken dat het om hooguit enkele duizenden betogers gaat.

De demonstraties begonnen er op 18 maart als protest tegen de arrestatie van een aantal jongeren dat graffiti op muren zou hebben gespoten. In die leuzen zou het aftreden van Rami Makhluf zijn geëist, een neef van de Syrische president en eigenaar van het Syrische telecombedrijf Syriatel. Gebouwen van Syriatel zouden in vlammen zijn opgegaan.

Het is opvallend dat tijdens de demonstraties in Daraa het aftreden wordt geëist van deze Makhluf en van enkele andere hoogwaardigheidsbekleders, maar niet dat van de Syrische president Al-Assad.

De Arabische satellietzender Al-Arabiyya wist te melden dat de demonstranten in Daraa de afgelopen dagen leuzen en slogans hadden geschreeuwd tegen de Libanese Hezbollah. Dit lijkt geruchten te bevestigen over de inzet van Hezbollahstrijders die het Syrische leger assisteren bij het neerslaan van de demonstraties.

De Syrische krant al-Watan, die als spreekbuis van het regime wordt gezien, beschuldigde de afgelopen dagen „Palestijnse extremisten en radicale islamitische organisaties in Palestijnse vluchtelingenkampen in het zuiden van Syrië” ervan verantwoordelijk te zijn voor de onrust in Daraa. Analisten hebben deze beschuldigingen met grote interesse gevolgd. In de Syrische hoofdstad Damascus bevindt zich immers het hoofdkwarties van de radicale Palestijnse Hamasbeweging. De beschuldigingen in Syrische kranten zouden wel eens kunnen wijzen op een veranderende Syrische politiek jegens Hamas.

Israël, dat reeds in een toestand van verhoogde paraatheid verkeerde aan zijn zuidgrens met de Egyptische Sinaïwoestijn, volgt de gebeurtenissen in het zuiden van Syrië met grote bezorgdheid. Daraa grenst aan de Syrische Golan, waar sinds 1973 geen schot is gelost. Maar radicale Palestijnse organisaties zouden daar wel eens verandering in kunnen gaan brengen.