Operatie Odyssey Dawn begon zaterdag. Franse gevechtsvliegtuigen bombardeerden tanks en pantservoertuigen van Gaddafi in de omgeving van de stad Benghazi. Enkele uren later vuurden AmeriGaanse en Britse marineschepen vele tientallen kruisraketten af op de luchtafweer bij steden als Tripoli, Misurata en Gaddafi’s geboortestad Sirte. Volgens getuigen steeg zondagavond rook op bij de ambtswoning van Gaddafi. Het Pentagon stelt desalniettemin dat Gaddafi zelf niet op de lijst van doelen staat.

De Verenigde Staten noemen de eerste bombardementen een succes. De Libische luchtafweer is grotendeels uitgeschakeld en de opmars van Gaddafi’s troepen is tot staan gebracht, aldus Washington.

Een etmaal na het begin van de gevechten kondigde Libië eenzijdig een staakt-het-vuren af. De wapenstilstand geldt voor alle legereenheden, aldus Tripoli. Gaddafi’s regime had eind vorige week ook al een bestand beloofd, maar kwam dat niet na.

Door de westerse luchtaanvallen zijn volgens Libië zeker 64 mensen omgekomen. Ziekenhuizen zouden zijn geraakt en beschadigd. De staatstelevisie meldde dat aanhangers van Gaddafi menselijke schilden hebben gevormd bij plaatsen die ook kunnen worden gebombardeerd.

Gaddafi heeft de bombardementen „terreurdaden” genoemd. In een televisietoespraak zei hij dat de wapendepots zijn geopend, zodat de Libiërs „de onafhankelijkheid, eenheid en eer” van het land kunnen verdedigen. Gaddafi dreigde met aanvallen op militaire en burgerdoelen in landen rond de Middellandse Zee. Toch zal Libië de burgerluchtvaart in de regio met rust laten, zei Gaddafi’s zoon Saif al-Islam later.

Deense en Italiaanse straaljagers hebben zich zondag aangesloten bij de luchtaanvallen. Spanje, België, Canada en Noorwegen hebben eveneens steun toegezegd. Het is nog niet bekend hoe Nederland wordt betrokken bij de aanval. Premier Mark Rutte wil een verzoek van de NAVO afwachten, maar Turkije lijkt dat te blokkeren.

Voor het Westen is steun uit de Arabische wereld cruciaal. Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten doen waarschijnlijk mee aan de luchtaanvallen. Jordanië en Marokko, die zaterdag ook bij overleg over de aanvallen waren, hebben hun steun nog niet bevestigd.

De Arabische Liga daarentegen heeft het luchtoffensief veroordeeld, ook al had de landenbond de laatste weken gepleit voor een vliegverbod boven Libië. Maar de luchtaanvallen gaan veel verder dan was afgesproken, aldus secretaris-generaal Amr Moussa. Die zei zondag dat „het de bedoeling was een vliegverbod af te dwingen om burgers te beschermen en niet om andere burgers te bombarderen”.

De rebellen hebben tijdens de opstand meer dan achtduizend strijders verloren, stelde het Libische verzet zondag. Enkele dagen geleden leken ze zo goed als verslagen, maar door het begin van de luchtaanvallen hebben de opstandelingen nieuwe geestdrift gekregen. Ze zouden zijn teruggekeerd naar de stad Ajdabiyah, die ze onlangs moesten opgeven.