De problemen zijn het grootst in reactor 2 van de centrale. De koeling daar is defect sinds de aardbeving en de tsunami van vrijdag. Daardoor kunnen de splijtstofstaven smelten. Zo’n meltdown kan leiden tot een explosie, waarbij misschien radioactief materiaal vrijkomt. Volgens exploitant Tepco zijn de splijtstofstaven misschien al gedeeltelijk gesmolten, hoewel VN-atoomwaakhond IAEA daar geen aanwijzingen voor zegt te hebben. Een Japanse regeringswoordvoerder noemde de radioactiviteit rond de centrale verhoogd maar nog acceptabel voor mensen.

Omdat de gewone koeling van de kerncentrale defect is, pompt Japan als noodoplossing zeewater in de reactoren. Toch hebben de splijtstofstaven in reactor 2 maandag tot twee keer toe droog gestaan. Eerst kwam een generator zonder brandstof te zitten. Toen dat euvel was opgelost, werd opnieuw begonnen met het koelen. Aan het eind van de dag werd een luchtdrukregelaar per ongeluk uitgezet, wat de zeewaterstroom blokkeerde.

„We zijn niet optimistisch, maar ik denk dat we water in de reactor kunnen injecteren zodra we de klep weer kunnen openen en de luchtdruk kunnen verlagen”, zei een woordvoerder van Tepco.

Eerder op de dag was er ook al een explosie bij de centrale, ditmaal bij reactor 3. Elf mensen raakten gewond, van wie een ernstig. Een muur van het gebouw is ingestort. Zaterdag werd reactor 1 getroffen door een explosie. Volgens Tepco en het IAEA zijn de reactorvaten echter niet beschadigd.

Japan heeft het IAEA gevraagd een team deskundigen te sturen om de nucleaire problemen aan te pakken. De organisatie kan onder meer helpen bij stralingsmetingen en milieuproeven, verklaarde de chef van de atoomwaakhond, de Japanner Yukiya Amano.

De Japanse nucleaire crisis heeft ook gevolgen voor de discussie over kernenergie in Europa. Duitsland had vorig jaar besloten de kerncentrales in het land langer open te houden, maar is daar nu gedeeltelijk op teruggekomen. Bondskanselier Angela Merkel heeft het besluit voor drie maanden opgeschort. Ze laat de veiligheid van de kernreactoren in het land onderzoeken. Twee oude kerncentrales gaan dicht, een andere wordt gerenoveerd. Meer dan 110.000 mensen demonstreerden maandag door heel Duitsland tegen kernenergie, aldus de organisatoren.

Ook Zwitserland laat uitzoeken of de veiligheidsmaatregelen bij nieuwe kerncentrales genoeg zijn om problemen zoals in Japan te voorkomen. De energieministers van de 27 EU-lidstaten overleggen dinsdag in Brussel over de situatie in Japan.

Het officiële dodental door de aardbeving en de tsunami staat volgens Japanse media op 1886, maar dat loopt waarschijnlijk op tot boven de tienduizend. Duizenden lichamen moeten nog worden geïdentificeerd, duizenden anderen worden nog vermist.