Rutte: Communicatie rond Oman kon gelukkiger
DEN HAAG – Premier Mark Rutte erkent dat het beter zou zijn geweest als het privébezoek van koningin Beatrix aan Oman tegelijk met het uitstel van het staatsbezoek bekendgemaakt zou zijn. Hij zei dat dinsdag in het vragenuurtje waar hij aan de tand werd gevoeld door de PvdA.
Het uitstel werd vorige week woensdag naar buiten gebracht en vrijdag werd gemeld dat de Oranjes wel een privébezoek zouden afleggen na een privé-uitnodiging van de sultan zelf. PvdA-Tweede Kamerlid Frans Timmermans vond dat de Kamer op het verkeerde been was gezet. Dat was niet de bedoeling, zei Rutte. De koningin kon er ook niks aan doen, dat de twee ontwikkelingen niet tegelijkertijd waren gemeld.
De uitnodiging van de sultan kwam volgens Rutte op woensdagmiddag kort na het gezamenlijke besluit van Nederland en Oman om het staatsbezoek, dat deze week zou plaatshebben, uit te stellen vanwege de protesten onder bevolking tegen het regime. De premier heeft zich vanwege het openbaar belang van het bezoek samen met de koningin over de uitnodiging gebogen.
Volgens Rutte zou het „zeer vergaand” zijn geweest als de koningin een uitnodiging van een bevriend staatshoofd had afgewezen. Hij sprak geruchten tegen dat er economische belangen aan het privébezoek vast zaten. „De koningin is geen handelsreiziger”, zei Rutte na het vragenuurtje tegen journalisten.
Timmermans wees erop dat het voor mensen in Oman niet duidelijk is dat het nu om een privébezoek gaat en geen officiële aangelegenheid. In zijn ogen is het nu toch een mooi eerbetoon aan het regime in Oman en gaat het dus om een politiek bezoek. Ook stelde de PvdA’er dat een uitnodiging in de regel pas volgt als vooraf duidelijk is dat die aangenomen wordt, omdat er anders sprake is van gezichtsverlies. Rutte ging daar niet op in.
Rutte ging vrijdag in zijn wekelijkse persconferentie na de ministerraad wel uitgebreid in op de kwestie-Oman. Maar toegeven dat het beter was geweest als uitstel en privébezoek tegelijkertijd waren gemeld, deed hij toen niet. Tot die conclusie kwam hij na de eerste reacties vrijdag van Kamerleden. „Toen ik die reacties zag, dacht ik ja, daar heb je misschien wel een punt. Het was beter geweest als we het meteen hadden gedaan.”
Koningin Beatrix kwam aan op het vliegveld van de Omaanse hoofdstad Masqat. Ze werd daar onder anderen verwelkomd door vicepremier Fahd bin Mahmoud al Saïd en cultuur- en erfgoedminister Haitham bin Tarik al Saïd.
Om te markeren dat het om een privé- en niet om een staatsbezoek ging, droeg de vorstin geen hoed: haar handelskenmerk en substituut kroon. Die heeft ze altijd op, zeker bij staatsbezoeken, zowel binnen als buiten. Het welkomstceremonieel op het vliegveld was ook beperkt, in lijn met het karakter van de ongebruikelijke visite. Een week eerder was erop gerekend dat de koningin op staatsbezoek zou komen, met alle bijbehorende protocollen en ceremonieel vertoon, zoals een bereden escorte. Nu ging het gezelschap over de rode loper en langs de militaire erewacht naar de koninklijke ontvangstruimte, waar in een korte ceremonie wierook werd gebrand en dadels werden aangeboden.
Vervolgens werden de gasten onder escorte naar het koninklijk paleis Bait al Barak gebracht, waar Willem-Alexander en Máxima eerder ook al te gast waren bij de sultan. In dit paleis vindt ook het door de sultan aangeboden en in Nederland politiek omstreden diner plaats en wordt overnacht. Het koninklijk gezelschap vertrekt woensdag naar Qatar voor een staatsbezoek.