„Het is een combinatie van Berlijn ervaren en de oecumene ervaren, interessante ontmoetingen, inspirerende verhalen en prikkels om ook in in de eigen situatie aan de slag te gaan”, zegt de hervormde predikant Harmen Jansen uit Drachten. Het is de eerste keer dat hij aan een kerkendag in Duitsland deelneemt.

Die is gelijk historisch, omdat protestanten en rooms–katholieken in Duitsland voor het eerst een gezamenlijke kerkendag houden. Jansen verwacht niet dat de oecumenische betrekkingen tussen hen veel verbeterd kunnen worden, omdat de paus volgens hem „een nadrukkelijk obstakel” is. „Misschien dat voelbaar wordt dat ondanks de obstakels oecumenisch samenwerken kan, verrijkend is en dus gewoon moet”, stelt hij.

Jansen herinnert aan de ophef die in de aanloop naar de Ökumenischer Kirchentag is ontstaan over het voornemen van een protestantse gemeente in Berlijn en twee kritische rooms–katholieke organisaties om buiten het officiële programma om gezamenlijke vieringen van avondmaal en eucharistie te houden. Het Vaticaan verbiedt dat. De hervormde predikante Corry Nicolay uit Nieuwebrug in Friesland zal er „uit solidariteit” heengaan.

„Het maakt zichtbaar dat de basis niet hand in hand loopt met wat de topstructuur erover denkt. Het is een duidelijke roep en het toont een groot verlangen om samen maaltijd te vieren. Ik denk dat God dat wel kan hebben”, zegt Nicolay, die in de internationale commissie van de Oecumenische Kerkendag zit.

De kracht van de manifestatie, die tot en met zondag duurt, is dat de dringende en schrijnende vragen van de samenleving centraal staan. „Dat daarover vanuit geloof en levensbeschouwing wordt nagedacht, dat we op het kruisvlak van kerk en samenleving opereren”, aldus Nicolay. De Oecumenische Kerkendag moet volgens haar een bewustwording van mensen op gang brengen en hen prikkelen om vanuit hun geloof een bijdrage te leveren aan de samenleving.

Ook het thema ’U zult een zegen zijn’ dient volgens haar maatschappelijk vertaald te worden. „Het is geen aaienbollerij”, zegt de oud–voorzitter van de Friese Raad van Kerken. Nicolay, die vier keer eerder een Duitse kerkendag bezocht, is van plan vooral programma’s te bezoeken waar de nadruk ligt op de interreligieuze dialoog tussen joden, christenen en moslims. Ze is tijdelijk gestopt als predikant om te kunnen promoveren. Haar proefschrift gaat over interreligieus vieren en bidden.

De gepensioneerde leraar en pastor Frans Korting verwacht dat de kerkendagen hem ontmoetingen en inspiratie brengen. „Even weg uit het oecumenisch angstige Nederland. Proeven en ervaren dat de behoefte aan oecumene echt bestaat en haar eigen niet te voorspellen weg kiest. Oecumene kan niet zonder geloof in een betere toekomst, waar mensen loskomen van eigen verleden en beperking”, blikt hij vooruit.

Korting heeft niet alleen belangstelling voor de oecumene. Hij is door het ontwikkelingsproces ervan „gegrepen”. Vooral de situatie in Nederland en Europa boeit hem. „Naar mijn beleving verloopt dit proces met veel stagnatie. Soms vermoed ik onwil.”

De eenheid van de christenen is volgens Korting belangrijk voor de toekomst van Europa. „Oecumene kan en moet leiden tot uitzuivering van de christelijke boodschap en een evangelisch kerkbesef, waarbij ’communio’ (gemeenschap) en ’communicatie’ belangrijker zijn dan de exclusieve waarheidsclaim. Ik wil in dit proces staan, het meemaken en beleven”, zegt hij.

De stem van de ’gewone’ kerkleden vraagt volgens Korting om een eigen podium. De Oecumenische Kerkendag biedt deze aan en heeft volgens hem een voorbeeldfunctie. „Er moet iets nieuws gaan gebeuren”, meent hij. Er is volgens hem meer dat de protestantse kerken en de Rooms–Katholieke Kerk samenbindt dan dat hen scheidt, zo benadrukt hij.

Aan de Oecumenische Kerkendag nemen ruim 190.000 mensen deel, onder wie ruim 160 Nederlanders. Ze kunnen gedurende de vijf dagen kiezen uit 3200 programmaonderdelen, waaronder veel debatten over actuele maatschappelijke vraagstukken.