„Meneer, het Midden-Oosten is buiten westen!” Een kernachtige uitspraak van een krasse, oude man. Al meer dan 35 jaar geleden is hij vanuit Nederland naar Israël vertrokken. We spreken hem tijdens een ontmoeting met de Nederlandse gemeenschap op de residentie van de Nederlandse ambassadeur in Tel Aviv.

Inderdaad, niemand van onze gesprekspartners tijdens deze reis waagt zich aan makkelijke voorspellingen over hoe het verder zal gaan. Ook minister Lieberman van Buitenlandse Zaken niet, die we bezoeken op zijn ministerie. Al vaker ben ik in Jeruzalem geweest, maar het blijft altijd weer bijzonder om hier in het land van de Bijbel te zijn. Minister Lieberman beklemtoont dat een sterke en stabiele middenklasse nodig is in de Arabische landen. Een stabiel Midden-Oosten heeft baat bij stevige bestrijding van armoede, corruptie en onvrijheid.

In Israël proef je de begrijpelijke zorg dat onvrede in de Arabische wereld wordt misbruikt om de pijlen op een gemeenschappelijke vijand te richten: Israël. Beduchtheid is er ook dat radicaalislamitische bewegingen, zoals de moslimbroederschap in Egypte, garen zullen spinnen bij het machtsvacuüm.

De Nederlanders die nu in Israël wonen, gaan niet alleen met ons, maar ook met elkaar stevig in debat. Maar over een paar dingen zijn ze het roerend eens: juich niet te vroeg bij alle turbulentie in het Midden-Oosten. En sol niet met de veiligheidsbelangen van Israël.

Dat is ook de boodschap van Dore Gold, werkzaam bij de denktank Jerusalem centre for Public Affairs. Hij laat ons een prachtige reliëfkaart zien, waarop zichtbaar wordt hoe kwetsbaar de laaggelegen delen van Israël zijn vanuit de hooggelegen Westoever. Gold waarschuwt ook tegen de ontwikkeling dat van allerlei kanten het bestaansrecht van Israël wordt bestreden. Dat vindt ook Itamar Marcus van Palestinian Media Watch. Hij hekelt de Palestijnse media en schoolboekjes, die het bestaan van de Joodse staat ontkennen en bestrijden.

Interessant is ook de presentatie van een organisatie die ngo’s kritisch volgt. Betoogd wordt dat miljoenen euro’s Nederlands subsidiegeld de afgelopen jaren zijn besteed aan organisaties die zich zeer eenzijdig opstellen en bijvoorbeeld oproepen tot boycots tegen Israël. Een goed punt om, straks terug in Nederland, opheldering over te vragen aan de minister van Buitenlandse Zaken.

Terug in het statige King Davidhotel, niet ver van de Oude Stad, mijmer ik na. Er heerst in de omgeving van het hotel een opvallende rust. Dat heeft niet alleen te maken met de naderende sabbat. Ook met de algemene situatie. Economisch gaat het niet slecht. De veiligheid is beter. „We are secure now”, zei minister Lieberman. Het klonk geruststellend, maar ook enigszins waarschuwend. De wereld mag trappelen van ongeduld, en alle ogen zich richten op het Palestijns-Israëlische conflict, maar Israël zal in ieder geval geen centimeter bewegen zonder spijkerharde veiligheidsgaranties.