Begin deze week bleek dat de Amerikaanse leading indicators voor het eerst dit jaar een stijging vertoonden. De index, samengesteld door de Conference Board en bestaande uit tien deelindicatoren, geeft een inschatting over de ontwikkeling van de Amerikaanse economie in de komende drie tot zes maanden.

Vooral het opgeveerde Amerikaanse consumentenvertrouwen na afloop van de oorlog in Irak en de per saldo gestegen aandelenkoersen in de maand april deden de index stijgen. Een tegenvallende orderontwikkeling in de Amerikaanse industrie en de oplopende aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen temperden echter de stijging. Van de tien deelindicatoren wezen er vijf op een aantrekkende economie, terwijl vier indicatoren een somberder boodschap afgaven. Per saldo resulteerde een lichte toename van de index.

Het CBS rapporteerde dinsdag opnieuw een forse toename van de werkloosheid in ons land. In de periode februari tot en met april zaten er gemiddeld 392.000 personen zonder baan. Dit aantal ligt 102.000 hoger dan een jaar eerder. De sterke stijging van de werkloosheid die in het eerste kwartaal van dit jaar inzette, houdt hiermee dus duidelijk aan. De werkloosheid komt volgens de nieuwste cijfers van het CBS uit op 5,3 procent. Een jaar geleden was dit nog 3,9 procent. Vooral onder de jongeren blijft de werkloosheid stijgen.

Een dag later was de blik van de financiële markten voornamelijk gericht op de toespraak die Fed-voorzitter Greenspan aan het einde van de dag hield voor het Amerikaanse Congres. Hij gaf in zijn toespraak aan dat de consensusverwachting van de financiële markten dat de Amerikaanse economie de rest van het jaar verder aantrekt, niet onredelijk is. Ook nuanceerde hij in de vraag-en-antwoordsessie aan het einde van zijn toespraak zijn eerdere uitspraken over het gevaar van deflatie in de VS.

Greenspan gaf opnieuw aan dat, ondanks de recente zwakte in de productie en werkgelegenheid, de fundamentals van de Amerikaanse economie nog altijd sterk zijn. Met deze uitspraken temperde Greenspan de verwachtingen in de financiële markten over een eventuele renteverlaging in de VS. Waarschijnlijk heeft de korte rente in de VS haar dieptepunt bereikt.

Al eerder bleek dat de grootste economie van Europa, Duitsland, nu volgens de gangbare definitie van twee achtereenvolgende kwartalen van krimp, in een recessie is geraakt. Ook volgens de donderdag gepubliceerde definitieve cijfers is de Duitse economie in het eerste kwartaal met 0,2 procent gekrompen ten opzichte van het laatste kwartaal van 2002. Met de cijfers wordt de recessie in Duitsland definitief bevestigd. De groei van de binnenlandse vraag in Duitsland werd overschaduwd door een sterk afgenomen export.

Voor begin volgende week staat voor zowel Nederland als voor onze oosterburen een aantal vertrouwensindicatoren op de macro-economische agenda. Maandag om halftien wordt de aftrap gegeven door het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek met de publicatie van zowel het producenten- als het consumentenvertrouwen.

Met de recent bekendgemaakte negatieve economische groei in het eerste kwartaal is Nederland officieel in een recessie beland. Ook Effectenbank Stroeve heeft haar groeiprognoses voor Nederland aangepast en verwacht nu voor 2003 een groei van 0,1 procent. Wel is de verwachting voor de komende kwartalen een aantrekkende groei, maar vanwege statistische effecten zal dit pas in 2004 werkelijk in de groeicijfers te zien zijn.

Nederlandse ondernemers zullen vanwege de moeizame economische ontwikkeling weinig reden hebben tot optimisme. Ook de consumenten zullen door de sterk opgelopen werkloosheid nog altijd somber zijn gestemd. Voor de financiële markten zal de publicatie van de Ifo-conjunctuurindicator veel interessanter zijn. Gezien de recente zwakke macro-economische cijfers in Duitsland wordt een lichte daling van het vertrouwen onder de Duitse ondernemers verwacht.

Dinsdagmiddag wordt voor de index van het Amerikaanse consumentenvertrouwen een lichte stijging verwacht. Na de sterke opleving in april, uiteraard geheel te danken aan de snelle afloop van de oorlog in Irak, wordt voor de maand mei gerekend op een verdere verbetering van het Amerikaanse consumentenvertrouwen. Het vertrouwen is echter de laatste maanden een slechte indicator gebleken voor de werkelijke bestedingen van de Amerikaanse consument.

Een dag later zal door de publicatie van de cijfers over de orders voor duurzame goederen moeten blijken of het opgeveerde vertrouwen onder consumenten en producten doorwerkt in de Amerikaanse bestedingen. Na de verrassend sterke stijging in de maand maart wordt voor april gerekend op een daling van de orders. Vertrouwen en bestedingen lijken dus weer niet hand in hand te lopen.

Ondanks de recente somberheid over de macro-economische ontwikkelingen in de VS zal donderdag naar verwachting blijken dat de Amerikaanse economie volgens de definitieve cijfers in het eerste kwartaal met 1,8 procent is gegroeid - een acceptabel groeipercentage in een kwartaal dat werd overschaduwd door de oorlog in Irak. Algemeen wordt verwacht dat de economische groei in de VS gedurende de rest van het jaar aantrekt naar 3,0 tot 3,5 procent.

Op de laatste werkdag van de volgende week wordt op de valreep de Chicago-inkoopmanagersindex gepubliceerd. Dit kan een eerste indicatie geven over de ontwikkeling van de invloedrijke nationale inkoopmanagersindex, die op de eerste werkdag van de nieuwe maand wordt gepubliceerd.

Deze rubriek komt tot stand in samenwerking met Effectenbank Stroeve.