Boeket aan Engelse Bijbels
In geen enkele taal bestaan er zo veel Bijbelvertalingen als in het Engels. Sommige staan dicht bij de King James Version (KJV), die dit jaar 400 jaar oud is. Andere staan er ver vandaan. Een selectie uit de keur aan Engelse Bijbelvertalingen.
New International Version (NIV)
Gepubliceerd: 1976.
Vertalers: Meer dan honderd Bijbelgetrouwe wetenschappers, voornamelijk uit de VS.
Vertaalmethode: Houdt het midden tussen ”woord voor woord” en ”gedachte voor gedachte”. De in 1984 verschenen Today’s New International Version (TNIV) heeft veel aandacht voor inclusief taalgebruik.
Gebruik: Meest gebruikte Bijbel in evangelicale kring. Volgens uitgever Zondervan is de NIV de populairste moderne Engelse Bijbelvertaling.
New Jerusalem Bible (NJB)
Gepubliceerd: 1985.
Vertaler: Henry Wansbrough, een benedictijner monnik.
Vertaalmethode: De tekst is mede gebaseerd op de Franse La Bible de Jérusalem, een rooms-katholieke studiebijbel die is gemaakt door dominicanen aan de École Biblique in Jeruzalem. De NJB wordt geroemd om zijn elegante stijl.
Gebruik: Meest gebruikte Bijbel in rooms-katholieke kring in Engelstalige landen, behalve in de VS. Wordt ook veel gelezen door protestanten.
NET Bible
Gepubliceerd: 2005.
Vertalers: Team van ruim 25 Bijbelgetrouwe Bijbelwetenschappers.
Vertaalmethode: Wil per geval de juiste balans vinden tussen „nauwkeurigheid, leesbaarheid en elegantie.” Om dit inzichtelijk te maken, zijn tienduizenden voetnoten toegevoegd met uitleg van vertaalkeuzes en toelichting op de tekst.
Gebruik: Primair bedoeld voor raadpleging via internet, maar ook in druk verkrijgbaar. Tekst is vrij beschikbaar via bible.org.
Contemporary English Version (CEV)
Gepubliceerd: 1995.
Vertalers: Team onder toezicht van de American Bible Society.
Vertaalmethode: De tekst is weergegeven voor hedendaagse lezers die niet vertrouwd zijn met Bijbelse taal. Dat resulteert in een sterk parafraserende vertaling.
Gebruik: Veel gebruikt voor evangelisatie. Zo verspreidde de evangelicale studentenbeweging UCCF in 2009 400.000 exemplaren van het Markusevangelie in de CEV aan 150 Britse universiteiten en hogescholen.
The Message Gepubliceerd: 2002.
Vertaler: Eugene H. Peterson, een evangelicale theoloog die veel gepubliceerd heeft op het gebied van praktische theologie en spiritualiteit.
Vertaalmethode: Parafrase in „dezelfde taal die we gebruiken als we winkelen, met onze vrienden praten, ons druk maken over aardse zaken of als we onze kinderen tafelmanieren leren.”
Gebruik: Bedoeld voor persoonlijk gebruik. Werd een kassucces, mede door agressieve marketing van uitgever NavPress.
Familie van de King James
Na de publicatie in 1611 was de positie van de King James Version (KJV) bijna 300 jaar onaantastbaar. In loop der eeuwen verschenen diverse nieuwe vertalingen –John Wesley deed bijvoorbeeld een niet-onverdienstelijke poging– maar geen daarvan slaagde erin de King James van de troon te stoten.
Dat veranderde tegen het einde van de 19e eeuw. Vandaag de dag wordt de KJV wereldwijd nog steeds breed gebruikt, maar tegelijk is er een bont palet aan nieuwe Engelse Bijbelvertalingen.
Een aantal van die moderne Bijbelvertalingen is familie van de King James. Op initiatief van de Anglicaanse Kerk zag in 1885 de Revised Version (RV) het licht, die een herziening was van de KJV. Een Amerikaanse variant verscheen in 1901 onder de naam American Standard Version (ASV).
De RV was zelf al spoedig aan herziening toe. Niet alleen het taalgebruik werd gemoderniseerd, de tekst werd ook verder aangepast aan oudere en beter geachte handschriften die sinds de 19e eeuw aan het licht waren gekomen. Het resultaat was de Revised Standard Version (RSV) uit 1952.
Ook de RSV was geen lang leven beschoren. Een oecumenisch vertaalteam onder de vlag van de Raad van Kerken in de VS produceerde in 1989 de ingrijpend herziene New Revised Standard Version (NRSV). De NRSV wordt breed gebruikt in oecumenisch georiëntieerde kerken.
Een omstreden kenmerk van de NRSV is de vergaande toepassing van ”inclusive language” (inclusief taalgebruik). Dit houdt in dat Engelse woorden die een mannelijke lading hebben zo veel mogelijk worden vermeden waar de grondtekst ook vrouwen beoogt. Jakobus 2:14: „Wat nuttigheid is het, mijn broeders, indien iemand zegt, dat hij het geloof heeft, en hij heeft de werken niet? Kan dat geloof hem zaligmaken?” vertaalt de NRSV bijvoorbeeld als: „What good is it, my brothers and sisters, if you say you have faith but do not have works? Can faith save you?”
In behoudende kerken hebben de herzieningen van de KJV nooit veel ingang gevonden. De RSV werd gewantrouwd omdat deze zou zijn beïnvloed door de moderne theologie. Een team van evangelicale theologen en literatoren onder leiding van de bekende anglicaanse theoloog J. I. Packer publiceerde in 1992 de English Standard Version (ESV). Deze herziening van de RSV biedt een alternatief voor de in evangelicale kring erg populaire New International Version (NIV), die volgens critici door een vrijere vertaalmethode te weinig recht doet aan de grondtekst. De ESV wordt veel gebruikt onder reformatorische evangelicalen.
Voor wie het taalgebruik van de KJV te verouderd vindt, maar wel wil vasthouden aan de Textus Receptus (de grondtekst van het Nieuwe Testament voor de KJV) is er nog de New King James Version (NKJV, 1982). Een opvallend verschil met de KJV is dat oude voornaamwoorden als ”thou” en ”thine” vervangen zijn door ”you” en ”your”.
Dit is de vierde en laatste aflevering in een serie over 400 jaar King Jamesbijbel
