In het rapport-Veerman staat nadrukkelijk dat er ook geïnvesteerd moet worden in hoger onderwijs. Maar Zijlstra wil daarop ook miljoenen bezuinigen. Maar voor een dubbeltje kun je niet op de eerste rij zitten, vinden de studenten.

Het kabinet maakt volgens voorzitter Sander Breur van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) een „loos gebaar” door de adviezen te ondersteunen. „Sowieso zijn de plannen van Zijlstra onuitvoerbaar met de aangekondigde bezuinigingen”, stelt hij. Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) vindt dat de selectie de keuzevrijheid van studenten te veel inperkt.

De LSVb en het ISO ruziën al maanden met de staatssecretaris over de ‘boete’ die hij wil geven aan langstudeerders. Zijlstra wil studenten die langer dan een jaar extra doen over hun bachelor- of masteropleiding, 3000 euro extra laten betalen. Op 21 januari kregen de studentenorganisaties duizenden studenten bijeen op het Malieveld, die tegen de ‘boete’ waren. Ook universiteiten en hogescholen keerden zich toen tegen de staatssecretaris. De bewindsman gaf echter geen krimp, ook niet nadat de studenten vorige week weer met hem om de tafel waren gegaan.

Ook nu vallen hogescholen en universiteiten de studenten bij. Ook zij vinden dat de veranderingen die Veerman voorstelt, niet kunnen worden doorgevoerd als er ook wordt bezuinigd. Dat is net alsof je voor een belangrijke voetbalwedstrijd nog even het veld omploegt, schrijft de vereniging van universiteiten VSNU. De HBO-raad komt met eenzelfde conclusie. Zonder een realistische financiering zijn alle plannen voor verbetering niet haalbaar, aldus de raad.

Ook Cees Veerman zelf bekritiseerde de staatssecretaris hevig op 21 januari, toen bij protesterende professoren in toga toesprak in Den Haag. Hij sprak van „een snijdende wind in het onderwijslandschap”. Alleen met investeringen kon de wetenschap volgens hem naar een hoger plan worden getild.

Zijlstra stelt als voorwaarde voor het strenger selectiebeleid wel dat studenten met de juiste vooropleiding altijd ergens kunnen doorstromen. Zijlstra wil verder dat studenten meer te kiezen hebben. Voor mbo’ers die zich verder willen ontwikkelen, komen er binnen het hbo meer tweejarige opleidingen, de zogeheten Associate degrees. Om het hbo voor vwo’ers aantrekkelijker te maken, komen er meer programma’s voor ‘excellente studenten’.

Het verschil in titulatuur tussen hogescholen en universiteiten verdwijnt, zodat hbo-studenten in het buitenland beter op hun waarde worden geschat, aldus Zijlstra. Bij de keuze hoeveel geld een onderwijsinstelling krijgt, gaat kwaliteit voortaan een belangrijke rol spelen.