Twee zaken maakten de verwikkelingen rond de Kunduzmissie zo bijzonder. De eerste is het optreden van de Kamerfractie van GroenLinks, die zich, aangevoerd door haar voorzitter Sap, regelrecht keerde tegen een meerderheid van haar achterban. Welk staartje dit muisje voor GroenLinks krijgt, zal zaterdag op het partijcongres in Utrecht blijken.

Het tweede bijzondere aspect aan het Kunduzdebat was dat premier Rutte voor het eerst overtuigend bewees dat er met een minderheidskabinet best te regeren valt. Het kabinet omzeilde de PVV, paaide maar liefst drie oppositiefracties en speelde en passant het linkse blok finaal uit elkaar.

Of dit de voortekenen zijn van een nieuwe politieke constellatie, waarin maandelijks door de verrassendste partijcombinaties spectaculaire besluiten genomen worden, valt nog te bezien. Eén zwaluw maakt nog geen zomer.

En dat er een doorbraak tot stand kwam in de besluitvorming over de Kunduzmissie betekent nog niet dat we nu binnenkort ook een betekenisvolle versoepeling van het ontslagrecht te zien krijgen, gesteund door bijvoorbeeld D66, GroenLinks en de ChristenUnie.

Toch staat als een paal boven water dat datgene wat Nederland in die ene week te zien kreeg, in de goede zin van het woord prachtig politiek theater was. „Mevrouw Sap en ik hebben elkaar diep in de ogen gekeken”, stelde Rutte in het Kamerdebat, om daaraan toe te voegen dat zij elkaar gevonden hadden in hun „passie voor Afghanistan.”

Partijen die van het schouwspel minder genoten hebben, zijn ongetwijfeld die fracties die zich door een in beton gegoten ”nee” buiten het debat plaatsten: PVV, PvdA, SP en PvdD. Zij mogen dan, doordat zij de opvatting van de meerderheid van het volk vertolkten, in de peilingen enkele zetels winst boeken, hun positie in het debat was in diverse opzichten zwak. Dat geldt vooral voor PVV-Kamerlid Brinkman, die Rutte en Sap het verwijt maakte „achterkamertjespolitiek” te hebben bedreven. Als er nu eind januari ergens geen sprake van was, is het van traditionele achterkamertjespolitiek.

Heeft Sap dan niet met Rutte apart gezeten om met hem, buiten de schijnwerpers van de publiciteit, zaken te doen? Zeker wel. Sinds vrijdag weten we zelfs waar dat was. Niet in het Torentje, niet bij Rutte thuis, maar bij een medewerkster van Sap aan de keukentafel hebben de minister-president en de GL-aanvoerster, in het gezelschap van twee poezen, op die bewuste dinsdagavond drie uur lang met elkaar gebakkeleid over de vormgeving van de Kunduzmissie.

Toch gebeurde hier juist het omgekeerde van het traditionele achterkamertjesoverleg. In de eerste plaats omdat het nu niet ging om besloten overleg binnen een regeringscoalitie, maar om vooroverleg tussen het kabinet en de oppositie. Dat maakt nogal verschil!

In de tweede plaats omdat in de achterkamertjes van bijvoorbeeld de paarse kabinetten regeringsbesluiten niet slechts werden voorbereid, maar ook hermetisch dichtgetimmerd. Een bekend voorbeeld is de zogeheten Vreemdelingenwet, die tien jaar geleden door de toenmalige staatssecretaris Cohen zodanig gedetailleerd was voorgekookt dat de oppositiefracties er tijdens het Kamerdebat voor spek en bonen bijzaten.

Juist die ergerniswekkende voorspelbaarheid ontbrak vorige week. Aan de Haagse keukentafel hebben Rutte en Sap, onder toeziend oog van de twee katten, weliswaar elkaars nieren geproefd, maar harde garanties zijn daar, noch door de een, noch door de ander, gegeven. Rutte moest met de eisen van GroenLinks terug naar het kabinet. En Sap moest het echte gevecht om aanpassing van de trainingsmissie in het openbare Kamerdebat leveren.

Dat maakte dat debat, in tegenstelling tot vroegere parlementaire woordenwisselingen, dan ook zo spannend. De uitkomst stond nu eens niet bij voorbaat vast.

Nogmaals: één zwaluw maakt nog geen zomer. Maar als dergelijke debatten in deze regeerperiode nog een keer of drie, vier voorkomen, is Nederland straks verslingerd aan minderheidskabinetten.