Kabinet paait oppositie met toezeggingen Kunduz-missie
DEN HAAG (ANP) – Nederland zal in mei niet beginnen aan de politietrainingsmissie in Noord-Afghanistan als het niet gelukt is afspraken te maken over de taken die door Nederland opgeleide politiemensen gaan uitvoeren. Zij mogen niet ingezet worden voor militaire acties. Als later zou blijken dat niet wordt voldaan aan deze voorwaarden, dan zal Nederland in het uiterste geval de missie stoppen.
Met onder meer deze toezeggingen probeerde minister Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken woensdag in het eerste debat over de beoogde missie de twijfelende oppositie over de streep te trekken. Het minderheidskabinet van VVD en CDA heeft de steun van D66, GroenLinks en de ChristenUnie nodig om tot een kleine meerderheid te komen.
GroenLinks en de ChristenUnie hadden aangegeven dat zij niet konden instemmen met het plan. Zij wilden aanpassingen in het karakter van de training en garanties voor de civiele taken voor de nieuwe agenten. Vooral voor GroenLinks is het belangrijk dat de politiemensen geen verlengstuk worden van het Afghaanse leger.
Rosenthal beloofde dat de overeenkomst er ligt voordat de missie begint. Volgens de PvdA en de SP, die fel tegen de missie zijn, is het echter onmogelijk om hier garanties over te krijgen van de Afghanen. In de praktijk zal het toch gebeuren, denken ze, zoals nu ook al het geval is. Bovendien wezen ze erop dat een land nu eenmaal zelf mag beslissen wat het doet.
Rosenthal zei verder dat Nederland zal kijken of de politiechef in Kunduz zich schuldig maakt aan corruptie en het voortrekken van eigen groepen. Ook zal volgens de minister een van de vijf juridische experts zich speciaal gaan bezighouden met religieuze minderheden, zoals christenen, die in Afghanistan vervolgd worden. Als het mogelijk is, komen er later meer experts bij om de justitieketen te versterken.
Ook gaat de Nederlandse training van Afghanen waarschijnlijk zestien tot achttien weken duren. Nu is dat zes weken, wat volgens GroenLinks, de ChristenUnie en D66 veel te kort is. In de training komt ook meer aandacht voor talenkennis en een actievere begeleiding van de Afghaanse agenten.
D66, SGP en de regeringsfracties VVD en CDA staan welwillend tegenover de missie, maar hadden nog veel vragen, onder meer over de veiligheid in Kunduz. De provincie is niet zo gevaarlijk als de provincie Uruzgan, waar Nederland de vorige missie deed, maar er zijn wel geweldsincidenten. Het CDA vindt daarom dat de eigen bescherming niet mag worden verminderd.
De PvdA, PVV, SP en de Partij voor de Dieren bleven tegen de missie. Ze vinden de strategie die de NAVO volgt in het Centraal-Aziatische land niet de juiste. De PvdA meent dat de training alleen opleidt tot paramilitairen, die ten dienste staan van het Afghaanse leger. PvdA-Kamerlid Frans Timmermans zei dat de insteek om de veiligheid over te dragen aan bewapende mensen, niet leidt tot een bestendig Afghanistan.
De Tweede Kamer besluit donderdag of ze verder debatteert over de beoogde politietrainingsmissie in Noord-Afghanistan. Het overleg werd woensdagavond opgeschort na de eerste termijn, omdat het kabinet eerst een brief stuurt waarin het de woensdag gedane toezeggingen uitwerkt.
De brief moet donderdag voor 10 uur bij de Kamer zijn zodat de fracties zich er nog over kunnen beraden. Rond het middaguur zal de Kamer in een interne vergadering besluiten of ze donderdagmiddag verder zal debatteren. Anders schuift het debat mogelijk op naar volgende week.
De SP en de PvdD eisten een geheel nieuwe brief van het kabinet over de missie, omdat de aanpassingen volgens hen substantieel zijn. Maar de andere fracties gingen hier niet in mee en wilden alleen een brief met uitleg over de toezeggingen.
GroenLinks-fractievoorzitter Jolande Sap benadrukte dat de bezwaren van haar fractie fundamenteel zijn en dat de fractie een eindoordeel velt „op basis van het geheel”.
Haar D66-collega Alexander Pechtold is tevreden over de toezeggingen en de bereidheid van het kabinet „om aan essentiële bezwaren van mijn partij tegemoet te komen”. Kamerlid Joël Voordewind van de ChristenUnie sprak van „betekenisvolle stappen”. Hij noemde het heel goed dat het kabinet aan het bewegen is.
Het afrondende debat, waar ook premier Mark Rutte bij is, zou donderdagochtend beginnen maar is nu tot nader order uitgesteld.