Vande Lanotte kwam tot zijn besluit te stoppen nadat een urenlang overleg met de Vlaamse onderhandelaars woensdagmiddag op niets was uitgelopen. Maar ingewijden in de Belgische politiek zagen zijn vertrek al dagen aankomen. „Er was geen reëel perspectief op vooruitgang”, zei hij woensdagavond zelf tijdens een persconferentie.

De Vlaamse socialist Vande Lanotte werd in oktober tot bemiddelaar benoemd, nadat diverse eerdere pogingen om tot een akkoord te komen waren mislukt. De ervaren politieke rot moest de zeven onderhandelende partijen - Vlaamse en Franstalige socialisten, christendemocraten en groenen plus de Vlaams-nationalistische N-VA - op één lijn zien te krijgen over een staatshervorming. Doel daarvan is de regio’s Vlaanderen en Wallonië meer autonomie te bieden. Dat is vooral een Vlaamse wens. De Franstalige partijen staan op de rem, want zij vrezen een verdere verarming van Wallonië en het hoofdzakelijk Franstalige Brussel.

Vande Lanotte wilde er begin januari al de brui aangeven, nadat een compromisvoorstel waaraan hij weken had gewerkt meteen van tafel was geveegd door de N-VA en de Vlaamse christendemocraten. Koning Albert wist hem echter over te halen aan de slag te blijven. Hij kreeg versterking van de leiders van de twee grootste partijen, Bart De Wever van de N-VA en Elio Di Rupo van de PS, de Franstalige socialisten.

Maar dit trio leek vanaf het begin tot mislukken gedoemd. Het slaagde er zelfs niet in alle zeven partijen tegelijk aan de onderhandelingstafel te krijgen. „Een akkoord is alleen mogelijk als iedereen bereid is de voorstellen van de anderen met voldoende openheid te benaderen”, zei Vande Lanotte woensdagavond. Hij wees geen zondebokken aan.

Koning Albert begint donderdag met nieuwe raadplegingen. Het is onduidelijk wat hij nog zou kunnen doen. Een nieuwe bemiddelaar aanwijzen voor de huidige zeven partijen lijkt zinloos. De liberale partijen bij de onderhandelingen betrekken, ligt ook niet echt voor de hand. Zowel de Vlaamse als de Franstalige liberalen staan bekend om hun onverzoenlijke opstelling in de taalstrijd. Nieuwe verkiezingen zouden volgens peilingen niet tot wezenlijk andere politieke krachtsverhoudingen leiden.

De Belgische kabinetsformatie duurde woensdag 227 dagen. Het Europese record, dat op naam van Nederland stond (de vorming van het kabinet-Van Agt in 1977) sneuvelde eerder deze maand al. Eind maart kunnen de Belgen ook het wereldrecord breken.