Is er al een bos dat Funda heet, vraagt een Groningse makelaar zich af in een felicitatie via Twitter richting de jarige website. Want huizen kijken en vergelijken, hoe ging dat eigenlijk vóór Funda? „Flyers halen bij je makelaar.” De ‘woningmarktpapierproductie’ kán niet anders dan verminderd zijn – wat heel wat bomen scheelt.

Komende maand is het exact tien jaar geleden dat de populaire huizensite de lucht in ging. En zoals bij iedere innovatie die succesvol blijkt, was het al snel nauwelijks meer voor te stellen dat je ooit zonder kon. Nooit meer in de stromende regen met de neus gedrukt staan tegen de beslagen ruit van het makelaarskantoor. Nooit meer thuis wachten tot diezelfde makelaar de korrelige zwart-witfoto’s van zijn jongste aanbod faxt. Nee, via Funda is met één druk op de knop een blik te werpen in de 200.000 woningen die te koop staan.

Ondanks de lichte crisis op de woningmarkt gebeurt het nog massaal: snuffelen op Funda. Was de site tien jaar geleden al goed voor zo’n 80.000 bezoekers per dag, inmiddels wordt Funda ieder etmaal bezocht door 350.000 mensen die samen langs 10 miljoen webpagina’s klikken.

Hoewel de huizensite van meet af aan succesvol bleek, was Funda in de beginjaren bepaald niet wat de oprichters voor ogen hadden, zegt Marque Joosten, die in 2001 aan de basis stond van de woningwebsite van de NVM, ’s lands grootste makelaarsvereniging. „Toen we van start gingen, stond er slechts een klein deel van het aanbod op en hadden de meeste woningen geen foto’s.”

Makelaars, tot dan toe nog heer en meester op de woningmarkt, hadden er volgens Joosten duidelijk moeite mee om de site door de ogen van de huizenkopers te bekijken. „Als die wat wilden zien, moesten ze maar langskomen voor een bezichtiging, was de gedachte.” Door woningen mét foto boven aan de resultatenlijst te zetten, veranderde de situatie snel. „Twee maanden later had 99 procent van de huizen foto’s.”

Vandaag de dag is Funda hét startpunt voor de gemiddelde huizenzoeker, zegt Paula Cox-Wachelder van makelaarshuis Limburg, de (VBO-)makelaarspraktijk die ze al sinds 1991 bestiert. „Zeker 95 procent van de bezichtigingen start op Funda.”

Maar waar succes is, volgt al snel de concurrentie en dat ondervond ook Funda. En waar nieuwkomers, zoals in 2006 Zoekallehuizen, wél het totale Nederlandse woningaanbod toonden, bevatte Funda alleen de woningen van NVM-makelaars (circa 80 procent van de markt). Om zijn toppositie te handhaven, kon de site niet anders dan volgen, vond Joosten. Maar dat bleek tegen het zere been van de NVM’ers: die wilden de site als hun exclusieve domein behouden. Joosten –die vorige week auto.nl lanceerde: „een bol.com voor nieuwe auto’s”– en zijn complete team werden in 2007 pardoes op straat gezet. Enkele maanden later kwam het aanbod van niet-NVM-makelaars alsnog op Funda.

Helaas voor veel verkopers is Funda behalve startpunt in de huizenzoektocht tegenwoordig niet zelden ook het eindpunt. Want waar het aantal huizen dat te koop staat in 2010 groter is dan ooit (circa 200.000 woningen), was het aantal verkochte woningen in geen jaren zó laag (128.000 stuks). „Er wordt veel op internet gesnuffeld, maar dit leidt tot relatief weinig bezichtigingen”, zegt Cox-Wachelder. „Vaak blijkt de snuffelaar gewoon de buurman te zijn, die even wil weten of het er nog steeds op staat en voor hoeveel.”

De Limburgse makelaar is daarom wat terughoudender geworden in het fotoaanbod op Funda. „Al dat lege gesnuffel en gegluur tast de privacy van de verkoper aan. En ook voor het dievengilde zijn al die foto’s handig.” Belangrijker vindt ze echter dat een overdaad aan foto’s de magie kan verbreken. „Een foto van een hardroze geverfd slaapkamertje op zolder, bijvoorbeeld, kan mensen weerhouden van een bezoek, terwijl een huizenkoper die het huis bezichtigd had dit misschien voor lief had genomen.”

Nu de markt onmiskenbaar is omgeslagen van een verkopers- naar een kopersmarkt, is de houding van sommige kopers meeveranderd, zegt ze. „Soms denkt men zich alles te kunnen permitteren. Dan willen ze eventjes tien woningen bezichtigen en als ze dan uiteindelijk een bod komen, ligt dat mijlenver onder de vraagprijs.”

Daarom informeert Cox-Wachelder bij het telefoontje voor een tweede bezichtiging vaak al voorzichtig hoe het eventuele bod zich verhoudt tot de vraagprijs. „Anders kunnen we elkaar beter de moeite besparen. Er wordt vaak vergeten wat een energie zo’n bezichtiging de verkoper kost. Steeds maar weer poetsen en boenen. De kinderen durven bij wijze van spreken zelfs de deurklink niet aan te raken.”

Funda deed meer dan alleen het woningaanbod overzichtelijk maken. De populaire digitale etalage zette de makelaardij zélf op zijn kop. Vooral nadat in 2005 Makelaarsland ten tonele verscheen. Het voorheen traditionele makelaarskantoor besloot het over een andere boeg te gooien. Woningen gingen als warme broodjes over de toonbank, dus waarom niet de huizenverkoper zelf de bezichtigingen en foto’s laten regelen? Voor een bedrag dat (destijds) tot wel vier keer onder de gangbare makelaarscourtage lag, regelde Makelaarsland plaatsing op Funda en de rest (taxatie, onderhandelingen en de juridische rompslomp). Inmiddels is het kantoor de grootste makelaar van Nederland en bieden ook traditionele makelaars in toenemende mate scherpgeprijsde deeldiensten aan.

In dat „doe-het-zelf-makelen” ziet Cox-Wachelder weinig. „Een verkoper die zelf de bezichtiging doet, jaagt vaak juist kopers weg. Moet je je voorstellen: zo iemand heeft daar misschien wel 25 jaar gewoond en vertelt uitvoerig over allerlei details. Waar er ooit een muur is doorgebroken, of hoe ooit die leidingen zijn verlegd. Maar daar zit de kijker helemaal niet op te wachten. Die is bezig verliefd te worden op een woning. Die wil zien of die klik er is.”

De traditionele makelaar met zijn uitgebreide dienstenpakket is hard bezig aan een comeback, meent de Limburgse. „Al die mensen die, sinds in 2001 de makelaarstitel werd vrijgegeven, een bordje op hun voordeur schroefden met ”makelaar” erop, en die veelal niet veel verder komen dan het op een A4’tje kladden van het bouwjaar en zo ongeveer de perceelgrootte, die gaan het écht niet redden. Ik merk nu al dat de klant minder kijkt naar wat je kost, maar vooral naar wat je kunt.”

Ook volgens Joosten kan een makelaar in 2011 nog prima toegevoegde waarde bieden, zéker in de huidige markt. „Zelf je woning verkopen kan natuurlijk prima, maar wie tien bezichtigingen heeft gedaan, is het de elfde keer écht zat. Zie dan maar eens enthousiast te blijven.”

Hoewel Joosten nog adviseur is van Funda-achtige websites in onder meer Amerika en China, komt hij zelf zelden nog op Funda. „Ik ben niet zo’n snuffelaar. Een woning moet je ook een beetje ‘overkomen’. Ik vergelijk het altijd met het zoeken naar een levenspartner. Je hebt een ideaal in je hoofd, maar uiteindelijk word je reuze gelukkig met iemand die daar totaal niet op lijkt maar die je drie straten verderop tegenkwam.” Joosten woont „nog steeds met veel plezier” in een woning die hij een paar jaar geleden kocht aan de Amsterdamse Prinsengracht. „Gevonden via Funda. Uiteraard.”

Henri (23) en Henriët (23) Pool, Bergschenhoek

„Funda.nl is op dit moment populair bij ons. Per 1 juli moeten we onze huurwoning in Bergschenhoek verlaten”, zegt Henri Pool. „We hebben een hypotheekadviseur gesproken en zoeken nu gericht in een bepaalde prijsklasse. We kijken naar een rijtjeshuis in Moerkapelle en letten op het aantal kamers, wat er voor cv-ketel in zit… dat soort zaken. En dan maar hopen dat de foto’s niet bedriegen. Deze week bezichtigen we twee huizen.

Ik dacht trouwens dat Funda alleen huizen van NVM-makelaars aanbood, maar dat blijkt niet meer zo te zijn. Goed dat ze de kritiek ter harte hebben genomen en zich kwetsbaar durven opstellen.

Achter ”Aangeboden sinds” staat op Funda nogal eens ”6+ maanden”. Maar wat zegt dat? Dat kan duidelijker. Ik weet inmiddels wel dat er een site bestaat waarop je het prijsverloop van een huis kunt zien: miljoenhuizen.nl. Dat vind ik interessant als koper. Dan weet je: moet ik haast maken of kan ik rustig aan doen met dit huis?

We zijn nu vanaf de jaarwisseling aan het zoeken naar een andere woning. Verslavend is Funda nog niet voor ons – we kijken elke week een uurtje of zo op de website.”

Kerst (67) en Margot (66) Brandemann, Lisserbroek

„Ons huis in Lisserbroek wordt wat groot voor ons. We wonen er nu 39 jaar in, mijn broer en ik hebben het samen gebouwd”, vertelt Kerst Brandemann. „Het is een twee-onder-eenkaphuis, met een garage en een grote achtertuin – het perceeloppervlakte is 415 vierkante meter. Onze vier kinderen zijn de deur uit. Ik ben druk met werk voor kerk en evangelisatie, en daardoor schiet het werk in de tuin er wel eens bij in.

Het huis staat sinds maart 2009 te koop op Funda. De vraagprijs was eerst 419.000 euro, op advies van de makelaar. Omdat kijkers en kopers wegbleven, hebben we een halfjaar daarna een bord in de voortuin laten plaatsen. Nog een halfjaar later hebben we in overleg met de makelaar de prijs verlaagd naar 399.000 euro.

Tot nu toe hebben we nog geen enkele kijker en dus ook geen koper voor ons huis gehad. Het is ons onbekend waarom. Wij denken dat de economische crisis een rol speelt, zeker in deze prijsklasse. En misschien hebben mensen geen zin in de grote tuin.

Aan de presentatie op Funda ligt het niet, lijkt ons. Het huis staat er uitgebreid op. Soms zie je op sites nog een video staan waarbij een makelaar je vast rondleidt door een huis. Wellicht zou dat helpen.

Maar we kopen niets anders voordat we dit hebben verkocht. Het wordt weer voorjaar, en wij zitten dan weer heerlijk op het terras, in het zonnetje.”

Marieke (32) en Jaap (32) van Rijn, Leiden

„In maart 2009 hebben wij ons huis –een benedenwoning aan de Maredijk in Leiden– verkocht. Dat ging erg snel. Op vrijdagmorgen zette de makelaar het op Funda, en tussen de middag waren er al zes gegadigden voor een bezichtiging. ’s Avonds waren het er elf, en uiteindelijk liep het aantal op tot achttien. Een week later was het huis verkocht.

Toen wij het kochten, vier jaar eerder, had het een jaar te koop gestaan. Er waren wel veel kijkers geweest, maar er moest zo veel gebeuren dat ze allemaal werden afgeschrikt. Wij hebben het helemaal opgeknapt – de elektriciteit vernieuwd, een badkamer gemaakt, want die was er niet, en de keuken op een andere plaats gezet. Daardoor waren wij het waarschijnlijk zo snel kwijt. En ook omdat het aan het water stond; bij de achtertuin kon je een bootje aanleggen. Verder was de prijs gunstig; het was een starterswoning: we verkochten het huis voor 243.000 euro.

De zoektocht naar een ander huis ging ook vlot; binnen een week hadden we er een gekocht. In Gouda. Je kunt goed zoeken op Funda – al zou het ook handig zijn als je op provincie kunt zoeken, zonder per se plaatsnamen te hoeven invoeren. Uitzicht vonden wij belangrijk, en een plek aan het water. We zitten nu wel in de stad, maar kijken een eind weg. Ons zeilbootje ligt nu in de Reeuwijkse Plassen.”