Westen boycot vierde inauguratie Loekasjenko
MINSK (ANP/DPA/AFP) – President Aleksandr Loekasjenko is vrijdag geïnstalleerd voor een vierde termijn als president van Wit-Rusland. Het Westen boycotte de plechtigheid uit protest tegen het verloop van de presidentsverkiezingen op 19 december. Niet alleen ging de stembusgang volgens internationale waarnemers en de oppositie met grootschalige fraude gepaard, ook werden daarna bij demonstraties van de oppositie meer dan zeshonderd mensen gearresteerd. Vier kandidaten bij de presidentsverkiezingen zitten nog altijd vast.
De 56-jarige Loekasjenko, vaak de laatste dictator in Europa genoemd, regeert de vroegere Sovjetstaat sinds 1994 met harde hand. Elke vorm van oppositie wordt keihard aangepakt. In de hoofdstad Minsk werden woensdagavond nog ongeveer twintig politieke tegenstanders opgepakt.
De installatie van de president was gepland voor eind februari, maar werd deze week plotseling vervroegd. De ambassadeurs van de EU-landen hadden Wit-Rusland donderdag verlaten. Volgens de woordvoerster van EU-buitenlandchef Catherine Ashton woonden zij een bijeenkomst bij over Wit-Rusland in buurland Litouwen. De ambassadeur van Rusland was wel bij de ceremonie aanwezig. Volgens het officiële resultaat kreeg Loekasjenko in december bijna 80 procent van de stemmen. Zijn nieuwe ambtstermijn loopt in 2015 af.
Loekasjenko beloofde in de rede waarin hij zijn ambt opnieuw aanvaardde „de rechten en vrijheden van het volk en de burgers te respecteren en te behouden”. Hij prees de kiezers dat zij niet waren gezwicht voor „politieke provocaties en de hysterie van politici en omkoopbare journalisten”. Aan de ceremonie in het immense Paleis van de Republiek in de hoofdstad Minsk, dat ook wel de ‘sarcofaag’ wordt genoemd, namen ongeveer duizend mensen deel, onder wie Loekasjenko’s ongeveer 6-jarige zoon Kolya, die steeds meer bij publieke optredens van zijn vader te zien is.
De Wit-Russische president dreigde donderdag met de „zwaarste vergelding”, als de Europese Unie sancties aan Wit-Rusland oplegt. De EU hakt binnenkort de knoop door over strafmaatregelen als reactie op het gewelddadig neerslaan van de demonstraties en de vele arrestaties na de verkiezingen. Zij wil onder meer Loekasjenko en zijn vertrouwelingen verbieden een van de 27 lidstaten te bezoeken. Ook wil de Unie financiële maatregelen nemen tegen het bewind in Wit-Rusland. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei vrijdag tegen het Russische persbureau RIA Novosti dat het de EU daarin wil steunen.
De Wit-Russische president meent dat vooral Polen en Duitsland het op hem en zijn regime hebben voorzien. „Daar is het programma voor het omverwerpen van de grondwettelijke orde (in Wit-Rusland) uitgewerkt”, stelde Loekasjenko’s persdienst deze week. De staatskrant publiceerde onlangs documenten waaruit zou moeten blijken dat de demonstranten die na de verkiezingen de straat opgingen, de steun van de Poolse en Duitse geheime diensten hadden. Zij zouden een training in de twee landen hebben gehad.