„We hebben te maken met een daling van de afzet van 30 procent”, berekent Stefan Köster van de Selsinger Börde Gold, een middelgroot agrarisch bedrijf in Nedersaksen. Het concern haalt het leeuwendeel van zijn inkomsten uit de productie van jaarlijks 15 miljoen eieren en maar heeft daarnaast een distributietak. „De kippen gaan gewoon door met eieren leggen.”

Volgens een enquête in opdracht van de Duitse krant Bildzeitung laat een op de vijf Duitsers de eieren in de supermarkt links liggen. Een op de vier verdachte eieren bevat te veel dioxine, meldde het ministerie van Landbouw vrijdag nadat 83 controles waren afgerond. Bij varkensvlees werd bij 33 controles eenmaal een te hoge concentratie vastgesteld. De consumptie van vlees en eieren acht het ministerie echter ongevaarlijk. Desondanks hoeft de Duitse consument nog even geen ei bij het ontbijt.

Eierproductiebedrijf Beelitzer Frisch Ei heeft geluk gehad. „Omdat we net een stal leeg hebben, hebben we toch geen overschot, alhoewel de vraag met 10 procent is gedaald. Ook de prijs van onze eieren blijft stabiel”, zegt Sabine Kimmel van het Brandenburgse bedrijf. Met 60.000 legkippen en vijf stallen behoort Beelitzer Frisch Ei tot de kleinere eierproducenten.

Beelitzer Frisch Ei heeft vooral klanten in de regio: supermarkten en restaurants. „Daardoor is er meer vertrouwen. Toch waren extra controles de afgelopen weken nodig om de afnemers gerust te stellen”, zegt Kimmel. Bedrijven met massaproductie hebben meer te lijden. „Met tot 70 procent minder afzet”, weet Kimmel.

Sinds de eerste meldingen over dioxine in veevoer, op 3 januari, moesten bijna 5000 pluimvee- en varkenshouders uit voorzorg de deuren sluiten. Na de controle zijn de meeste bedrijven weer vrijgegeven. Vrijdag waren nog 396 bedrijven dicht, in afwachting van de uitslag van de tests op mogelijk verontreinigd veevoer, eieren en slachtvee.

Inmiddels is bekend geworden dat het bedrijf dat het verontreinigd vet op de markt bracht, de vetproducent Harles en Jentzsch uit Nedersaksen, zelf al in maart vorig jaar op de hoogte was van de aanwezigheid van dioxine. De officier van justitie bereidt een aanklacht voor.

Ging het aanvankelijk om eieren en pluimvee, inmiddels ligt ook de varkensindustrie onder vuur, nadat maandag bij een controleslachting op een varkenshouderij in de deelstaat Nedersaksen dioxine werd aangetroffen in het varkensvlees. Niet alleen daalde de verkoop daarop deze week prompt met 10 procent. Behalve China en Zuid-Korea kondigde ook Italië, met 300.000 ton goed voor meer dan 10 procent van de totale uitvoer van Duits varkensvlees, een importstop af.

Voor de tweede week op rij daalde de slachtvarkensprijs dramatisch met in totaal 25 procent. „Dat heb ik nog niet eerder meegemaakt”, zegt varkenshouder Friedrich Hake uit Hamelen. „De prijs van een varken ligt nu op ongeveer 110 euro. De kostprijs ligt tussen de 150 en de 160 euro. Ik leg dus 50 euro toe. En je kunt de slacht niet te lang uitstellen in de hoop dat de prijs stijgt.”

De meeste bedrijven kunnen de gevolgen van de dioxinecrisis opvangen. „Omdat de legbatterijen vorig jaar zijn afgeschaft, zijn de prijzen gestegen en hadden we een goed jaar”, zegt Köster van het bedrijf Selsinger. „We hebben nog een reserve.”

De varkenssector bestaat traditioneel vooral uit familiebedrijven. „Die hebben een relatief hoog aandeel eigen kapitaal en kunnen daarom langer de broekriem aantrekken”, aldus de woordvoerder van brancheorganisatie ZDS. „Maar het moet geen maanden gaan duren”, zegt varkenshouder Hake.

Een voedermengbedrijf bleek in staat een hele sector te beschadigen. Wat moet er veranderen? „Dit is moedwillig crimineel, maar je kunt het nooit helemaal uitsluiten”, meent eierproducent Köster. „Meer controle is nodig, maar dat houdt ergens op.” Dat vindt ook Hake: „Het enige wat helpt zijn strengere straffen.”

Of de crisis nog lang aanhoudt, is volgens de boeren afhankelijk van de media. Köster: „Het is een hype. Zeker, dioxine hoort niet in eten thuis, maar een sigaret is schadelijker dan tien eieren met de grenswaarde aan dioxine.” Hake: „Zodra de kranten weer over het hoge water schrijven, gaan onze prijzen weer omhoog.”