Moeder uil schopt man zo nodig nest uit

Een besneeuwde landweg door een feeëriek landschap leidt naar een boerenschuur in de Achterhoek. Op het erf wijst steenuilenkenner Ronald van Harxen naar een gat in de muur schuin boven hem. Zowaar, éven laat een steenuil zich zien. Dan trekt het beest zich weer terug in zijn nestkast. Daarin is een camera geïnstalleerd.

Honderdduizenden Nederlanders volgen in het broedseizoen het wel en wee van de steenuilenfamilie en andere vogels. Via de website beleefdelente.nl is in het voorjaar 24 uur per dag de camera gericht op acht nestkasten. Winterswijker Van Harxen waakt over de nestkast-met-webcam van de steenuilen. „Af en toe veeg ik stof van de camera.”

Als na ongeveer 26 dagen broeden halverwege mei de uileneieren uitkomen, is het topdrukte op de website met bijbehorend forum. „Via de webcam is bijvoorbeeld te zien dat de mannetjesuil op de rand van de nestkast ontdekt dat zijn vrouwtje er niet is. Hij heeft een muis gevangen en doet wat onhandig met die prooi. Normaal gesproken geeft hij die door aan het vrouwtje, dat de jongen voert.”

Als mensen via de webcam zien dat het slecht gaat met de uilenfamilie, willen ze nogal eens dat de beheerders van de nestkast ingrijpen. Die doen dat bewust niet. „In 2008 gingen drie van de vier uilenjongen dood door te weinig voedsel gecombineerd met een wormbesmetting. Vooral het laatste jong kwam op een nogal dramatische manier aan zijn eind. Dat diertje maakte er een echte show van. Het ging midden in de nestkast zitten, klapperde met zijn vleugels en viel toen op zijn rug. Als een stervende zwaan. Dat soort beelden heeft nogal wat impact. Mensen verwijten ons dat we de dieren dood laten gaan: Wat zijn jullie voor uilenbeschermers?! Ze dreigen de Partij voor de Dieren in te schakelen. Wij leggen dan keer op keer uit dat we de werkelijkheid willen laten zien. Dertig procent van de steenuilenlegsels mislukt. De natuur is niet zo lief. Het is eten of gegeten worden.”

Geregeld is het ook oorlog in de nestkast. „Duiven probeerden het afgelopen broedseizoen telkens een nest te maken in het voorportaal van de nestkast en legden daar eieren. De mannetjesuil reageerde wat timide, het vrouwtje was het zat. Ze heeft de duiven de nestkast uitgevochten. Je zag de veren ronddwarrelen.”

De steenuilenfamilie is populair. „De uilen lijken op ons. Ze vormen eigenlijk een traditioneel gezin uit de jaren vijftig. Het mannetje haalt de prooi, het vrouwtje verzorgt haar jongen. Als zo’n vrouwtje de kuikens koestert, is dat een vertederend gezicht. Wanneer het mannetje te lang treuzelt om op zoek te gaan naar een prooi, schopt het vrouwtje hem naar buiten. Werken jij! Op het forum maken mensen vergelijkingen met de mensenwereld. „Die vent zit weer in de kroeg.””

Via de webcambeelden vergaren kijkers allerlei informatie, bijvoorbeeld over de door de uilen gevangen prooi. Het mannetje vliegt na zonsondergang vaak honderden keren uit om voedsel te zoeken, zoals muizen, wormen en meikevers.

Fascinerend vindt Van Harxen de communicatie tussen oudere uilen en hun ongeboren kroost. „We wisten dat je uilenjongen al in het ei kunt horen piepen. Via de webcam ontdekten we dat de moederuil daarop reageert. Ze buigt zich naar de eieren en maakt brouwende piepgeluidjes. Heel wonderlijk. Kostelijk om te zien.”

Op zoek naar het verhaal achter opmerkelijke berichtjes van het afgelopen jaar. Vandaag het achtste en laatste deel in een serie.

Moeder uil schopt man zo nodig nest uit

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?