„Mijn vader had in de jaren tachtig 7000 kippen, 30 stuks melkvee en 120 zeugen”, vertelt Arris Hardeman (47). „Nu hebben we nog 3000 kippen die eieren produceren voor onze Landwinkel en onze eigen advocaatvariant, Scharrelroom.”

In de jaren negentig kan het agrarische bedrijf van de familie niet meer uitbreiden. De boerderij ligt strak tegen de Utrechtse Heuvelrug aan. Door nieuwe milieuwetgeving is uitbreiding niet meer mogelijk.

De familie Hardeman besluit de melk van de eigen koeien te verwerken en verkoopt die in een zuivelwinkel aan huis. Het assortiment wordt steeds verder uitgebreid omdat de landbouwactiviteiten gaandeweg minder inkomsten opleveren. Uiteindelijk worden de zeugen en melkkoeien verkocht.

Hardeman is een ondernemer pur sang. Hij is zorgboer, runt een grote Landwinkel en op zijn beleefboerderij kunnen klanten ’s zomers zelf hun groenten snijden. Zijn nieuwste werkzaamheden bestaan uit de opvang van demente ouderen en het maken van advocaat. „Onze advocaat is heel zacht van smaak, zoals oma’s die vroeger maakten, zeg maar.”

Hardeman levert zijn Scharrelroom aan diverse boerderijwinkels en aan de Landlevencoöperatie. Het blijkt dat zelfs de streekproducten Drents Kaatje en Eiroom hun oorsprong vinden in de Gelderse Vallei. „De Drentse en de Overijsselse boeren leveren hun eieren aan en daar maken wij advocaat van. Verkoop en verwerking van advocaat lopen zo goed dat we van plan zijn hiervoor een apart bedrijf op te zetten. We leveren al 12.000 liter per jaar aan de diverse afnemers en verkopen jaarlijks zo’n 35.000 flessen. Het recept is geheim.”

Op dit moment koopt Hardeman 60 procent van alle boerderij- en streekproducten voor zijn eigen Landwinkel in via de Landwinkelcoöperatie. „Het assortiment breiden we nog steeds uit. De winkel wordt binnenkort weer 16 vierkante meter groter gemaakt.”

Van de zorgboerderij met ruim 12 hectare land, de Landwinkel en de beleefboerderij moeten twee gezinnen, een fulltimekracht en zes parttimekrachten leven.

Daarnaast werken er zes vrijwilligers mee en acht stagiairs. Hardeman: „Het zorgonderdeel wordt steeds groter. We vangen nu 36 deelnemers op in de leeftijd van 5 tot 85 jaar oud. Dit kan gaan om mensen met PDD-NOS, ADHD en mensen met een verstandelijke beperking. Het personeel is ervoor opgeleid om hen te begeleiden.”

Behalve op deze doelgroep gaat de zorgboer zich de komende tijd richten op dementerende ouderen.

De afgelopen tijd is er hard gewerkt aan de dagbestedingsruimte voor deze nieuwste zorgtak. „We hebben een gezellige ruimte waar veertien ouderen kunnen vertoeven en eten. De eerste vier cliënten kwamen vorige week. De aanmeldingen beginnen binnen te druppelen”, zegt Hardeman.

Deze belevingsgerichte zorg is ervoor bedoeld om ouderen zo veel mogelijk te activeren. Ze kunnen meelopen als de schapen en pony’s naar het weiland worden gebracht en ’s zomers door de kwekerij met eenjarig perkgoed en de groentetuin wandelen waar klanten van de Landwinkel zelf verse groenten kunnen snijden. De groentetuin –in totaal zo’n 4200 vierkante meter– trekt veel mensen uit de regio aan, vertelt Hardeman. „De verkoop van groenten levert niet heel veel op. Voor ons is de tuin vooral een plaats waar onze cliënten zich zinvol kunnen maken.”

Sinds kort zet de zorgboer zich ook in als lid van de werkgroep Multifunctionele Landbouw. Samen met vijf andere boeren onderzoekt Hardeman nieuwe rechtsvormen voor multifunctionele landbouwbedrijven. „We zijn aan het kijken wat voor soort ondernemingen dit zouden kunnen worden. Voor mijn eigen bedrijf is dat ook van belang, omdat vanaf 1 januari 2011 mijn zoon stopt met zijn baan bij het constructiebedrijf van mijn neef. Vanaf die tijd gaat hij hier op het bedrijf meewerken. We zijn een vof, maar ik wil de rechtsvorm in een andere vorm gieten.”

De zorgboer droeg daarnaast bij aan de oprichting van de coöperatie Boer en Zorg, die per 15 november van start ging. Hij is tevens bestuurdlid. Hardeman: „We hebben al 62 leden. Om ervoor te zorgen dat we geld vanuit de AWBZ en het pgb –persoonsgebonden budget– zouden krijgen, was het vooral belangrijk dat we een AWBZ-erkenning zouden krijgen en dat is gelukt.”