Gisterenmiddag zaten we in Brussel met een stevige Europese delegatie rabbijnen en imams bij EU-president Herman Van Rompuy onder leiding van de Amerikaanse rabbijn Marc Schneier te praten over het ”vijanddenken”. Van Rompuy keek de Nederlandse delegatie bij dit woord indringend aan. Rabbi Schneier hield Van Rompuy voor dat hij altijd gedacht had, dat het ”heb uw naaste lief gelijk uzelf” het belangrijkste Bijbelse gebod was. Maar hij kwam tot de ontdekking dat ”u zult de vreemdeling liefhebben” maar liefst 37 keer voorkwam in de Bijbel en dus zeker ook belangrijk is.

Van Rompuy hoopt dat de „revolutie van de gematigden” het extremisme zal uitbannen uit Europa. Schneier riep uit dat wij, de rabbijnen en de imams, de soldaten van deze EU-revolutie zouden zijn. Van Rompuy bleef sceptisch, maar hoopvol. Hij was zojuist in het voormalig Joegoslavië geweest en had daar geconstateerd dat zeer velen lid van de EU willen worden. Dit was de weg naar de vrede, saamhorigheid en solidariteit.

Grootmoefti Cervic van Bosnië hield Van Rompuy voor dat hij hoopte dat de moslims in Europa in plaats van de gasten langzamerhand de gastheren zouden worden. In Brussel zal in 2020 een moslimmeerderheid zijn.

Professor Julien Klener, voorzitter van het Belgische jodendom, voerde ook het woord. Hij had zelfs in de Belgische media vernomen van de uitspraak van Frits Bolkestein: „Joden, emigreer.” Klener begreep wat Bolkestein bedoelde. De toestand is zonder meer zorgelijk.

Hand in hand

Volgens mijn moeder, die ”alles” heeft meegemaakt, is het huidige antisemitisme virulenter dan dat aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. Maar emigreren is vluchten. We kunnen beter de problemen aanpakken.

Zo is het van belang dat de haatprediking van verschillende buitenlandse zenders in Nederland verboden wordt. Dat deze in het buitenland geproduceerd wordt, doet daar niet aan af. Sommige buitenlandse zenders worden ten onrechte gezien als nieuwszenders, maar zijn in feite niets anders dan propaganda. Deze zenders zetten vaak aan tot haat en moeten met de wet bestreden worden. Antizionisme en antisemitisme gaan vaak hand en hand.

Grootmoefti Cervic hield ons voor dat liefde in het hart zit en niet met de wet kan worden afgedwongen. Daar heeft hij gelijk in, maar dat betekent zeker niet dat de overheden geen taak hebben. De traditionele taak van de overheid is altijd al geweest om burgers te beschermen tegen elkaar en tegen een buitenlandse mogendheid.

De oproep van Bolkestein heeft veel emoties losgemaakt. Het aantal antisemitische incidenten stijgt. En dat is verontrustend. Bolkestein heeft weer eens de vinger op de zere plek gelegd. Maar ik ga niet emigreren. Ik ga de wortels van het antisemitisme blootleggen en kijken hoe we daar met z’n allen tegen kunnen optreden.

De auteur is rabbijn van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap.