De nationale synode, die op 10 en 11 december in Dordrecht wordt gehouden, werd aanvankelijk voorzichtig gepresenteerd als een nationaal platform waar kerken elkaar op een indringende wijze zouden kunnen ontmoeten. Gaandeweg wordt echter steeds duidelijker dat zij de Nationale Synode van Dordrecht (1618/1619) moet vervangen. Dit bleek uit het interview met Teun van der Weijden (RD 19-11). En zaterdagavond brachten voormannen en zegslieden van deze beweging het onomwonden onder woorden in het tv-programma ”Door de wereld” van Andries Knevel: „We gaan nu niet kijken naar wat ons van elkaar scheidt en wat mensen van elkaar verwijdert, maar we gaan nu kijken naar wat ons verbindt.” Een en ander met een subjectivistisch beroep op het hogepriesterlijk gebed van Jezus in Johannes 17.

Deze zogenaamde oecumene van het hart moet de geestelijk verwoorde en aldus beleden leer van de Reformatie in de praktijk gaan vervangen. Met name de verkiezingsleer was al in toenemende mate een steen des aanstoots. Die werkte maar scheidend. We gaan nu verbindend werken. Alsof dit ”verbinden” mogelijk is na het belijdende ”statement” van Dordt in 1618/1619. Alsof er buiten Dordt wat te verbinden valt. Alsof het toen niet heel wezenlijk ging om de gemeenschap der heiligen en het kerkvergaderend werk van Christus rondom het toen, en vandaag opnieuw, aangevochten reformatorische principe ”sola gratia” (alleen door genade). Daarbuiten valt niets te verbinden. Of men moet de dood willen verbinden om deze aldus kunstmatig tot leven te roepen.

Het wordt steeds duidelijker wat er aan de hand is: de enkele jaren geleden als gesprekspartner voorzichtig en sluipenderwijze gerehabiliteerde Arminius moet de volle ruimte gaan krijgen om min of meer officieel zijn zegje weer te kunnen doen. Niet voor niets wordt de Grote Kerk van Dordrecht opgevoerd als plaats van actie. Deze nationale synode van 2010 moet de Nationale Synode van 1618/1619 in de praktijk van het kerkelijk leven gaan vervangen. Daar gaat het in wezen om. Al zegt men dit niet met zoveel woorden.

Daarbij wordt in feite de Synode van Dordrecht van 1618/1619 met gepaste eerbewijzen een plaats gegeven in het museum van onze vaderlandse kerkgeschiedenis. Gelet op de ernst van de situatie zou ook gesproken kunnen worden van een ten grave dragen of bijzetten van deze historische synode in een navenant mausoleum. Met gepaste eerbied uiteraard, maar toch. Wij bevinden ons momenteel op een kantelmoment in de historie van de kerk in ons land. Het gaat nog altijd om leven of dood. Kerk van Nederland, let op uw zaak.

De auteur is hervormd emeritus predikant.