Dat betoogde ex-generaal-majoor Kees Homan, adviseur bij Instituut Clingendaal in Den Haag donderdagmiddag tijdens het afsluitende debat ”Nano, vrede en veiligheid” aan de TU Twente in Enschede.

„Die robotisering van de krijgsmacht heeft alles te maken met het steeds kleiner en krachtiger worden van de computers door nanotechnologie”, aldus Homan. „is de grootste revolutie binnen de krijgsmacht sinds de komst van de atoombom.”

Hij omschrijft een militaire robot als een computergestuurd wapen, dat meer of minder autonoom een bepaalde taak kan uitvoeren en dat daarvoor in de toekomst gebruik zal maken van kunstmatige intelligentie.

De voormalige militair signaleert dat robots steeds vaker voorkomen op het slagveld. „Een robot is een oplossing om het aantal slachtoffers aan eigen kant te beperken en de kosten te verminderen. Ook beïnvloedt een neergeschoten robot de publieke opinie veel minder dan een neergeschoten militair. Daarnaast zijn ze kleiner en goedkoper dan een soldaat. Ze kunnen bovendien 24 uur achtereen zonder pauze ingezet worden.”

Hij citeerde Noel Sharkey, hoogleraar kunstmatige intelligentie aan de universiteit van Sheffield: „Robotoorlogen worden realiteit.”

De inzet van robots heeft echter ethische en juridische consequenties, aldus Homan. „Dat blijkt al uit de inzet van de Amerikaanse onbemande bommenwerper ”Reaper” in Afghanistan en Pakistan. Een CIA-mannetje zit in de VS achter de knoppen en executeert Talibanstrijders met een druk op de knop.”

Hij erkende dat het wettelijk en juridisch is toegestaan wat de VS doen, „maar is het ook ethisch verantwoord?”

Een volgende stap is een robot die zelf beslissingen neemt. „In 2020 zijn naar verwachting de eerste autonome gevechtsrobots beschikbaar die gebruikmaken van kunstmatige intelligentie. Die apparaten nemen zelfstandig beslissingen over leven en dood.”

Homan vroeg zich af of dat ethisch gezien een gewenste ontwikkeling is. „Wie is verantwoordelijk als er dingen fout gaan?”

Een bevoegde regering kan volgens de voormalige ex-generaal-majoor nu een gerechtvaardigde oorlog beginnen uit zelfverdediging of om de internationale vrede en veiligheid te beschermen of omdat VN-sancties onvoldoende resultaat hebben.

Maar hoe gaat dat in de toekomst. Homan: „Het ontbreken van slachtoffers aan eigen zijde dankzij de inzet van robots kan drempelverlagend werken om een oorlog te starten.”

Daarnaast moet een robot kunnen discrimineren, onderscheidt kunnen maken tussen bijvoorbeeld een militair en een burger. „De strijd tegen de Taliban geeft al aan dat dit niet werkt. Deze strijders lopen in dezelfde gewaden als de dorpsbewoners. Het zou dus uit hun handelingen moeten blijken wat hun rol is. En wat doet zo’n robot met een gewonde militair?”

Autonome robots ontmenselijken volgens Homan de oorlogvoering. „Die dingen hebben geen greintje gevoel.” Hij pleit er dan ook voor om de eindbeslissing om wel of niet te schieten altijd in handen van mensen te laten.