Uitbarsting vulkaan tijdig te voorspellen
MADISON – Vervormingen aan een eeuwenlang slapende vulkaan door opstijgende magmastromen geven weken van tevoren aanwijzingen of deze zal uitbarsten of niet.
Dat stelde een internationaal team van geologen donderdag in het wetenschappelijk tijdschrift Nature op basis van satellietwaarnemingen en gps-metingen aan de IJslandse vulkaan Eyjafjallajökull.
„De uitbarsting volgden op enkele maanden van onrust in de bodem, waarbij het magma bewoog en we het geluid van aardbevingen registreerden”, aldus Kurt Feigl, hoogleraar aardwetenschappen aan de universiteit van Wisconsin.
„Doordat we de vulkaan al die tijd hebben gevolgd, begrijpen we nu wat er voorafgaat aan een uitbarsting. Waardoor een slapende vulkaan wakker wordt gemaakt, begrijpen we echter nog steeds niet.”
Uit de satellietbeelden en gps-waarnemingen bleek dat de Eyjafjallajökull vervormde. Al in de nazomer van 2009 namen de onderzoekers een subtiele verschuiving van een van de gps-zenders op de flank van de vulkaan waar.
De IJslandse geoloog Freysteinn Sigmundsson en zijn collega’s intensiveerden daarop het toezicht op de berg. Ze merkten begin januari dat de mate van de vervormingen en het aantal aardbevingen toenam.
Tegen de tijd dat de vulkaan uitbarstte, op 20 maart, waren de flanken meer dan 6 centimeter opgezwollen door het magma dat zich ophoopte in magmakamers onder de berg.
De vervorming stopte toen de uitbarsting begon. Na een tweedaagse pauze barstte de vulkaan opnieuw uit op 22 april. Deze keer zocht de lava zich een weg door het ijs. Door de explosie die volgde, steeg een aswolk hoog op in de atmosfeer en verstoorde wekenlang het luchtverkeer in Europa.
