Het idee van een tandenborstel zonder tandpasta is niet nieuw. Tientallen jaren geleden dacht Japanner Yoshinori Nakagawa hem al uit, om hem in 1992 onder de naam Soladey op de markt te brengen. In Japan zijn de borstels populair en ook elders ter wereld weet de doelgroep –wereldreizigers, tussen-de-middag-poetsers– het product te waarderen.

De Soladey kost een paar tientjes, maar dan heb je ook een mooi stukje technologie in handen. Net onder de borstelkop zit een staafje titaniumdioxide, een halfgeleider die onder invloed van licht een elektrisch stroompje opwekt. Speeksel neemt de elektronenstroom mee richting tandplaque, een kleverig goedje dat voor een groot deel uit voedselresten bestaat. Het hecht zich vooral aan de bovenkant van onze tanden en kan bij onvoldoende verwijderen tandvleesontsteking veroorzaken.

Tandplaque zit stampvol bacteriën die suikers uit voedselresten omzetten in zuren. Vervelend voor het gebit, want zuur tast de glazuurlaag van tanden en kiezen aan, met gaatjes als gevolg. Wanneer de negatief geladen elektronen in het speeksel een verbinding aangaan met de positieve waterstofionen van het zuur ontstaat geneutraliseerde tandplaque die zich veel slechter aan de tanden hecht. De borstel kan dat laagje gemakkelijk verwijderen.

Ook met bacteriën zelf maakt de elektronenlawine korte metten; de celwand van micro-organismen is er niet tegen bestand, waardoor ze uit elkaar vallen.

In wezen doet de borstel niets meer dan de natuurlijke werking van speeksel versterken. Dat heeft van zichzelf al een neutraliserend effect op de zure afvalproducten van mondbacteriën.

Veel licht is niet nodig om de tandenborstel in werking te stellen, maar dat neemt niet weg dat het in de ogen van Nakagawa altijd beter kan. Met een zonnepaneeltje aan het uiteinde van het handvat heeft hij de borstel recent dubbel zo krachtig gemaakt. Zonlicht brengt in het paneeltje een elektronenstroom op gang, een stroomdraad zorgt voor transport richting borstel. Vooral de achterste kiezen zijn hierbij gebaat, want bij het reinigen daarvan valt onvoldoende licht in de mond om het titaniumstaafje genoeg elektronen te laten produceren.

Veel licht eisen de zonnecellen overigens niet. Net als bij een rekenmachine op zonne-energie is een beetje kunst- of daglicht voldoende. Het zonnepaneel maakt de borstel –Soladey-J3X genoemd– wel weer duurder, maar volgens de fabrikant gaat hij een leven lang mee. Net als bij een elektrische tandenborstel vervangt de gebruiker alleen de opzetborstel, die hij over het titaniumstaafje heen schuift.

Wie aan een poetsbeurt toch een pepermuntfrisse smaak wil overhouden, kan zonder problemen tandpasta blijven gebruiken. Maar niet te veel, want een dikke schuimlaag voorkomt dat er licht valt op het titanium. En zonder licht geen elektronenproductie.