Het is niet moeilijk te raden waar Salva Kiir voor kiest. Het referendum legde hij recent uit als „een keuze tussen tweederangsburger zijn in je eigen land of vrij te zijn in een onafhankelijke staat”.

De zuiderlingen stemmen 9 januari. Ongeveer vijf miljoen Zuid-Sudanezen hebben twee weken de tijd om zich in te schrijven voor de volksraadpleging. Volgens schattingen van de Verenigde Naties woont een groot deel van de kiesgerechtigden niet in Zuid-Sudan. De inschrijving is gebaseerd op de etnische achtergrond, wat volgens waarnemers tot verwarring leidt.

Zo zijn er de leden van inheemse stammen in Zuid-Sudan die zich in heel het land kunnen inschrijven en mensen die afstammen van deze inheemsen maar niet meer in Zuid-Sudan wonen. Die kunnen om te stemmen alleen in Zuid-Sudan terecht. En dan is er nog een groep niet-inheemsen wier familie na 1956 permanent in het zuiden heeft gewoond. Er zijn bijna 2800 registratiecentra, inclusief 165 in Noord-Sudan.

Het referendum is een gevolg van het vredesakkoord uit 2005, dat een einde maakte aan een oorlog die decennia duurde. In de strijd tussen het cultureel Arabische en islamitische noorden enerzijds en het niet-islamitische, zwart-Afrikaanse zuiden anderzijds zijn sinds 1955 miljoenen mensen omgekomen door geweld, gebrek en ziekten.

Talrijke zuiderlingen in het noorden gaan naar het zuiden om zich in te schrijven of omdat ze bang zijn dat ze in Noord-Sudan iets overkomt als het zuiden zich afscheidt. Weinig zuiderlingen vertrouwen de organisatie van de stembusgang in Noord-Sudan.

De scheiding van noord en zuid kan leiden tot een nieuwe uitbarsting van geweld in Zuid-Sudan. Het gebied is rijk aan olie en het grensverloop is niet duidelijk afgebakend. Een provincie waar ook olie wordt gewonnen, Abyei, wordt door beide partijen opgeëist. De Afrikaanse Unie (AU) heeft maandag laten weten dat de centrale regering in Khartoem en de regering van het autonome zuiden in Juba hebben afgesproken de spanningen te laten afnemen.

De BBC berichtte dat de twee onder leiding van de AU onder meer zijn overeengekomen soepel om te gaan met de grens en het verloop ervan terstond samen te gaan vastleggen. Zo kunnen nomaden, veelal noorderlingen, voorlopig ongehinderd de grens met het autonome en mogelijk straks onafhankelijke zuiden oversteken. Maar ook andere mensen zouden in de grens geen belemmering van hun economische activiteiten mogen tegenkomen. Ook moet het Sudanezen vrijstaan waar ze zich willen vestigen, indien het land zich opsplitst.