Nanotechnologie –techniek op een schaal van maximaal 100 nanometer– lijkt een ver-van-ons-bedshow, maar wordt in tal van producten toegepast: dagcrèmes, sportsokken, koelkasten en broodtrommels. Deskundigen verwachten dat de technologie van grote invloed zal zijn op de samenleving. De gemiddelde Nederlander weet er echter nog weinig van.

Dat is precies de reden waarom onder meer de faculteit ”industrial design” van de Technische Universiteit in Eindhoven en het Next Nature Institute uit Eindhoven de handen ineensloegen. De man op de straat moet aan het denken worden gezet over de gevolgen van nanotechnologie voor het alledaagse leven.

Een mobiele supermarkt op een van de belangrijkste pleinen van Eindhoven liet eind oktober mensen snuffelen aan zo’n twintig concrete producten waarin nanotechnologie is verwerkt. De komende tijd reist de supermarkt af naar andere steden in het land.

De producten in de supermarkt staan nog niet in een doorsneewinkel, aldus Koert van Mensvoort, bedrijfsleider van de supermarkt en als kunstenaar, filosoof en ingenieur verbonden aan de Technische Universiteit van Eindhoven. „De artikelen zijn speculatief, maar wel voorzien van een degelijke technologische onderbouwing. Er doen rondom nanotechnologie al genoeg indianenverhalen de ronde.”

Jonge technologen uit zes verschillende landen stuurden ontwerpen in. Een jury van hoogleraren nanotechnologie, kunstenaars en filosofen beoordeelde de inzendingen onder meer op basis van originaliteit, technologische haalbaarheid en de mate waarin het product een discussie stimuleert.

De twintig artikelen die uiteindelijk in de supermarkt terechtkwamen zijn soms innovatief en nuttig, en soms vreemd, onwennig of zelfs beangstigend, zegt Van Mensvoort. „Muurverf die van kleur kan veranderen, is leuk. We kregen daar veel enthousiaste reacties op. Maar de Twitter Implant zou ik niet graag willen hebben. Die stuurt allerlei privacygevoelige informatie over de gezondheidstoestand van het lichaam de wereld in. Dit product riep in de supermarkt veel discussie op. En dat wilden we juist graag.”

Wallsmart

De kleur van de huiskamermuur veranderen met één druk op de knop. Wie wil dat niet? Met Wall­smart is de moeite van het schil­deren niet meer nodig. Wallsmart is een verf waarvan de kleur vanachter de computer te kiezen is via meegeleverde software.

Dezelfde techniek is toepas­baar op autolak. De ene dag een zwarte auto, de volgende dag een rode. Het kan allemaal met de nanoverf. Een verande­ring in de magnetische structuurvan het materiaal maakt het mogelijk. Technologen denken dat het niet lang duurt voor deze verf echt in het schap ligt. Dan zal er wel een stevig prijskaartje aanhangen.

Mogelijk op de markt: 2016

Maker: Jonas Enqvist

Twitter implant

Het idee achter Twitter Implant is simpel. Het apparaatje in het gebit meet de gezondheidstoestand van het lichaam en stuurt de bevindingen via Twitter de wereld in. De huisarts kan in actie komen als er iets niet in orde is. Goed voor de gezondheid dus.

Twitter Implant zou een cadeautje kunnen zijn van de zorgverzekeraar. Een gezonde levensstijl levert dan een lagere zorgverzekeringspremie op, maar een stiekem sigaretje kost strafpunten. Ook goed voor de portemonnee dus. Of de consument blij wordt van de Twitter Implant is maar de vraag. Allerlei privacygevoelige informatie ligt zomaar op straat.

Mogelijk op de markt: 2018

Maker: Hendrik-Jan Grievink

Bio-electricity bonsai

Accu van de mobiele telefoon leeg? Mp3-speler uitgevallen? Geen probleem. De Bio-electricity bonsaiboom laadt het apparaat weer op, 100 procent duurzaam. Planten zijn net zonnepanelen. Ze zetten licht om in energie. De Bio-electricity bonsai vormt die energie om in het juiste voltage om gadgets op te laden. Een waarschuwing is op zijn plaats: gebruik het boompje niet te vaak, want anders gaat het dood.

Het is niet waarschijnlijk dat dit product er echt uit gaat zien als een boompje. Wel zijn onderzoe­kers bezig met het bouwen van 
zonnepanelen op basis van processen die zich in planten voltrekken.

Mogelijk op de markt: 2020

Maker: Susana Soares

Nanosok

Ideaal voor oma die vroeg wakker is en niet wil wachten tot de dame van de thuiszorg de steunkousen komt aantrekken: de Nanosok, een kous die zichzelf aantrekt. Met behulp van lichaamswarmte kruipt de sok langs het been om­hoog tot hij precies past. De technologie in de sok is ingewikkeld, maar de jury was enthousiast. De Nanosok won een prijs van 2500 euro voor de beste inzending.

Mogelijk op de markt: 2025

Maker: Nicolas Nelson

Nanowijn

Een wijndeskundige zal ervan gruwen, maar voor de liefhebber is het een vinding van jewelste: de complete slijterij in één fles. Zet een fles met een neutraal druivenproduct zes seconden in de magnetron en je hebt een lekker Montepulciano. Bevalt dat niet? Een Merlot, Pinot Noir of Cabernet is ook mogelijk, afhankelijk van de tijd in de magnetron en het aantal Watt. Magnetrongolven breken een deel van de miljoenen nanocapsules open zodat de wijn de gewenste smaak en kleur krijgt.

Mogelijk op de markt: 2012

Makers: Koert van Mensvoort, Hendrik-Jan Grievink en Ruben Daas