Computers worden sneller en krachtiger, sensoren kleiner, materialen lichter en sterker en de ontwikkeling van kleine energiebronnen gaat eveneens snel, aldus Steven Schilthuizen van Scint, een bedrijf dat de overheid adviseert over nanotechnologie.

De soldaat is voorlopig echter onvervangbaar, stelt Schilthuizen. Bij de ontwikkeling van nieuwe technieken voor militaire operaties op het slagveld en in risicogebieden staat hij nog steeds centraal.

„Autonoom opererende robotlegers hoeven we niet te verwachten. De robotisering van het leger zal echter wel doorzetten. De soldaat neemt echter de beslissing om te schieten, omdat die vaak een ethische afweging vraagt.”

Een robot is volgens Schilthuizen een instrument dat autonoom een bepaalde taak kan uitvoeren zonder direct menselijk ingrijpen. „Een kruisraket die zelfstandig zijn doel opzoekt, kun je beschouwen als een robot.” Hierover is de discussie volop gaande.

Het debat gaat ook over de taken die robots van soldaten overnemen. Het Nederlandse leger zet nu al geregeld robots in. Het gaat dan om verkenningsvliegtuigjes die informatie verzamelen en robots die explosieven opruimen.

Het leger zal robots echter steeds vaker gebruiken voor operaties die veel concentratie vereisen, veel mankracht vragen of gevaarlijk zijn. „Je kunt daarbij denken aan het doorsnuffelen van ruimtes op de aanwezigheid van springstoffen.”

Daarnaast hebben de VS robots ontwikkeld op rupsbanden met daarop een machinegeweer, de zogenaamde Swords. „Als soldaat in Afghanistan bedenk je je wel tien keer voordat je een onbekende grot binnenloopt waarin zich mogelijk taliban verschuilen. Dan stuur je liever zo’n robot vooruit”, vermoedt Schilthuizen.

„De Amerikanen voeren ook luchtaanvallen uit in Afghanistan met onbemande toestellen die bestuurd worden vanuit de VS. Ik vraag me af of we die kant op moeten. Als je op je schermpje talibanstrijders een bermbom in ziet graven, blaas je ze risicoloos met een druk op de knop het leven uit. Ik vraag me af of je daar meer gevoel bij hebt dan bij een computerspel.”

www.scint.nl
 www.isoconnectors.com/defensie

Hightechsoldaat

Hij moet zichzelf kunnen bedruipen, hij moet mobiel en goed beschermd zijn, over zeer goede communicatiemiddelen beschikken en zijn eigen elektriciteit kunnen opwekken, vat Steven Schilthuizen de kenmerken van de soldaat van de toekomst samen. Binnen vijf tot vijftien jaar is het zo ver.

Helm

De helm is nu al van het lichte en sterke kunstvezel dyneema of kevlar. Geëxperimenteerd wordt met helmen versterkt met nanodeeltjes die bij een inslag de vezels bij elkaar houden, zodat er geen gat ontstaat.

Bovendien krijgt de helm sensoren. EEG-sensoren houden het stress- en concentratieniveau bij. Amerikaanse helmen hebben soms al sensoren voor hartslagmeting op de oorlel. Aan de buitenkant houden biochemische sensoren in de gaten of er geen schadelijke stoffen en ziekmakende bacteriën of virussen door de lucht zweven. Akoestische sensoren signaleren waar projectielen vandaan komen.

Ook krijgt de helm een positiebepalingssysteem en ingebouwde communicatiemiddelen. Zo gebruikt het Franse leger al het Felinsysteem, waarmee soldaten via trillingen in hun kaakbot commando’s ontvangen, zodat ze hun beide oren kunnen blijven gebruiken.

Over twintig jaar kan een soldaat mogelijk draadloos zijn voertuig besturen met signalen die hij vanuit zijn hersenen uitzendt.

Uniform

Het lichtgewichtuniform bestaat uit een combinatie van een aantal lagen ‘slim’ textiel. Die moeten het hele lichaam beschermen tegen kogels en rondvliegende scherven, maar ook tegen chemische stoffen en ziekmakers. Die komen er niet doorheen, terwijl het materiaal wel voldoende ventileert.

Het oppervlak van het uniform is reactief en breekt schadelijke stoffen en ziekmakende bacteriën en virussen af.

Camouflage

De soldaat zal steeds minder goed zichtbaar worden door toepassing van adaptieve camouflage, die de kleuren van de omgeving aanneemt.

Zijn uniform en helm absorberen radarsignalen door middel van koolstofnanobuisjes of buigen ze zodanig af dat de vijand ze niet meer kan opvangen.

Powerpack

Energie komt uit brandstofcellen of een microaggregaat. Een scheutje diesel staat garant voor de beschikbaarheid van elektrische energie.

In een later stadium worden zogenaamde nanowires geïntegreerd in zijn uniform. Terwijl hij loopt, wekt hij automatisch elektrische energie op. Deze nanowires zijn gekoppeld aan een ”powergrid”, een systeem met onder meer USB-aansluitingen. Het duurt echter volgens Schildhuizen nog wel vijftien tot twintig jaar voordat het zo ver is.

Rugzak

De multifunctionele rugzak beschikt over zonnecellen. De soldaat kan er nanosensoren uit halen om in no time een draadloos netwerk te realiseren. Ook sjouwt hij een micro-UAV mee, een draadloos bestuurbaar vliegtuigje volgestouwd met sensoren waarmee hij de posities van de tegenstander verkent. Of een rugzakrobot om bunkers en andere verdachte gebouwen te doorzoeken.

Een draagbaar filter met nanomateriaal zuivert het drinkwater ter plekke. Een PDA, een multifunctionele telefoon, vergelijkbaar met de iPhone van Apple, geeft hem de mogelijkheid om een wapen op afstand af te vuren, sensoren af te lezen en zijn gezondheid te beoordelen met een druppeltje bloed, zweet of speeksel op een lab-on-a-chip.

Wapen

Het wapen wordt door toepassing van nanomaterialen lichter en onzichtbaarder. Daarnaast krijgt het naast de bestaande infraroodsensor de mogelijkheid om het op afstand te bedienen met een PDA. Sommige nieuwe wapens kunnen nu al om een hoek schieten, zoals de Israëlische Cornershot.

De kogels die gebruikt zullen worden, bestaan uit nanokristallijne metalen, die lichter en harder zijn dan de nu gangbare van ommanteld lood.

Ook wordt het ”non lethal weapon” verwacht, een handwapen dat niet dodelijk is, maar bijvoorbeeld de huid van de tegenstander onaangenaam kan irriteren en hem uitschakelt.