Het was schrikken, toen onlangs criminelen langs de Nederlands-Belgische grens in de jacht op kostbare lading niet terugdeinsden voor grof geweld. Vrachtwagendieven vuurden op de politie. Ook probeerden ze op agenten in te rijden.

Het gewelddadige incident is weliswaar tamelijk uitzonderlijk, de Nederlandse transportsector is diefstal van lading en voertuigen goed zat. Jaarlijks roven criminelen voor zo’n 350 miljoen euro, stelt de branche. Vooral langs snelwegen in het zuiden, belangrijke transportassen, slaan dieven hun slag.

Eten

In een poging de snelwegbendes een halt toe te roepen, is sinds een halfjaar een landelijk coördinator transportcriminaliteit actief: officier van justitie mr. Olav Beckers, werkzaam bij het openbaar ministerie in Den Bosch. Hij moet samenwerking tussen onder andere politie, justitie, transportbranche en verzekeraars op een hoger plan tillen. Het is zijn taak om een zo helder mogelijk beeld te krijgen over transportcriminaliteit en de trends daarin. Niet alleen diefstal uit trucks, ook de roof van lading die vervoersklaar staat in distributiecentra, valt onder de paraplu van die vorm van criminaliteit.

In veel gevallen snijden ladingdieven op parkeerplekken de zeilen van vrachtwagens kapot en roven ze waardevolle goederen. „Denk aan elektronica, zoals laptops, maar ook andere waardevolle buit als sigaretten en schoenen is mogelijk”, vertelt Beckers in een kamer in het paleis van justitie in Den Bosch. „De roof kan ’s nachts gebeuren, maar ook als de chauffeur aan het eten is in een restaurant.” Nogal eens stapelen de criminelen hun buit over in een eerder gestolen vrachtwagen.

Duitsland

Ladingdieven vormen een gemêleerd gezelschap, schetst Beckers. Daders komen zowel uit autochtone als allochtone milieus. Vaak bestaan de bendes uit vier, vijf personen. „De samenstelling van zo’n groep kan voortdurend wisselen.”

Ladingdieven zijn doorgaans „goed bekend met het criminele milieu”, zegt Beckers. „Als je partijen goederen steelt, moet je daarvoor een afzetmarkt hebben. Aan 200 tv’s heb je zelf niks, die wil je doorverkopen aan helers. Om zo snel mogelijk geld te verdienen.”

Geroofde waar verspreidt zich snel, is de ervaring van Beckers. „In een rechercheonderzoek naar een bende in het zuiden van het land, bleek bijvoorbeeld dat gestolen laptops een paar dagen later al in het noorden van Nederland en in Duitsland werden gevonden.”

Listen

Pijnlijk genoeg kampt de ver-
voerssector ook met ladingdie-
ven die vanuit bedrijven zelf hun slag slaan. Afgelopen maan-
dag nog eiste Beckers bij de rechtbank in Den Bosch straffen tot drieënhalf jaar cel tegen drie mannen die verdacht worden van de diefstal van ruim 2000 laptops via de internetsite Teleroute. Via deze site zoeken expeditiebedrijven kleinere transporteurs als onderaannemers voor het vervoer van vracht.

Justitie verdenkt de Bosnische hoofdverdachte en zijn twee Limburgse kompanen ervan dat ze onder één hoedje speelden met een medewerker van een transportbedrijf. „Het is een complex en schimmig verhaal”, zegt Beckers. „De verdachten hadden onder meer de beschikking over bepaalde codes die nodig waren om de beschikking over de lading te krijgen.”

Ladingdieven verzinnen allerlei listen om uit handen van de politie te blijven, signaleert Beckers. „Het zijn vaak goed georganiseerde groepen. Tijdens de diefstal dragen ze nogal eens bivakmutsen. Ze communiceren bijvoorbeeld niet met mobiele telefoons, maar maken gebruik van portofoons. Voor observatieteams van de politie kan het moeilijk zijn om de dieven te volgen. Dit betekent dat politie en justitie inventieve methoden moeten gebruiken om dieven te pakken. We zijn constant bezig te bedenken hoe we ze een stap voor kunnen zijn.”

In het offensief tegen ladingdieven maakt Beckers onderscheid tussen de „korte klap” en „langdurige, projectmatige onderzoeken.” „Bij de korte klap is het ons doel na een diefstal zo snel mogelijk een dader te pakken en de buit terug te krijgen. Bij de langdurige, projectmatige onderzoeken proberen we een complete bende, inclusief helers en geldstromen, in beeld te krijgen.”

Camera’s

Wil de strijd tegen ladingdieven
succes hebben, dan is het broodnodig dat de betrokken partijen –zoals politie, justitie, vervoersbedrijven en verzekeraars– een vuist maken, stelt Beckers. „Het gaat er niet alleen maar om achter dieven aan te rennen. Om een goed beeld van de transportcriminaliteit te krijgen, is het bijvoorbeeld van belang dat verzekeraars de politie informatie leveren over aantallen gestolen goederen en de werkwijze van criminelen. Daar kan de politie dan weer op inspelen.”

Cruciaal is dat de transportsector het ladingdieven zo moeilijk mogelijk maakt hun slag te slaan, benadrukt Beckers. „Er ligt nadrukkelijk een taak voor de sector zelf. Ik heb niet de illusie dat we ladingdiefstal helemaal uit kunnen bannen, maar we moeten het de criminelen wel zo moeilijk mogelijk maken. Werp zo veel mogelijk barrières op. Transportbedrijven dienen hun vrachtwagens goed af te sluiten, met hoogwaardig materiaal. Zorg ervoor dat er geen kostbare lading achter een simpel zeiltje zit.”

Beproefd middel is cameratoezicht op parkeerplaatsen langs de snelweg. „Langs de A67, de A58 en de A16, tussen Rotterdam en Venlo, zijn camera’s geïnstalleerd op parkeerplaatsen. Vanuit een regionale toezichtsruimte in Eindhoven kunnen bewakers meteen de politie alarmeren. Die camera’s hebben tot een drastische daling van het aantal ladingdiefstallen geleid.”

Beckers erkent dat in dat 
soort situaties de criminaliteit zich vaak verplaatst, het zogeheten waterbedeffect. „Zo zie je dat de transportcriminaliteit zich van de A67, A58 en A16 verplaatst naar bedrijventer-
reinen of bijvoorbeeld de A2.”

De recente overval bij de Nederlands-Belgische grens waarbij de dieven op de politie schoten, heeft er bij de opsporingsinstanties flink ingehakt. „Er zijn mogelijk zelfs kalasjnikovs gebruikt. Dat is uitzonderlijk. We vinden deze zaak heel ernstig, we houden in het onderzoek nauw contact met de Belgische collega’s.”

Het fenomeen van ladingdiefstal kan grote impact hebben op vervoerders. Olav Beckers: „Onderschat de gevoelens van onveiligheid onder chauffeurs niet. We zullen die truckers zo veel mogelijk moeten beschermen.”