MOSKOU – In aanwezigheid van zijn ouders kwam Michail Chodorkovski, ooit de rijkste man van Rusland, gisteren tijdens zijn proces voor het laatst aan het woord. ,De dingen waar ik in geloof, zijn de moeite waard om in de gevangenis voor te sterven.” Nadat Chodorkovski zijn slot­pleidooi had beëindigd, applaudisseerden zijn aanhangers in de Moskouse rechtszaal.

Chodorkovski’s woorden klonken gedurende het tweede proces dat tegen hem en zijn zakenpartner Platon Lebedev is aangespannen. Sinds het eerste proces zit de oud-topman van olieconcern Joekos sinds 2003 in de gevangenis wegens belastingontduiking. Volgend jaar zou hij vrijkomen. Maar sinds anderhalf jaar loopt er tegen Chodorkovski en Lebedev een tweede rechtszaak. Zij zijn aangeklaagd voor het weg­sluizen van 218 miljoen ton olie en het witwassen van geld. De openbare aanklagers eisen een celstraf van veertien jaar. Hierin is de eerste acht jaar celstraf voor Chodorkovski inbegrepen.

Chodorkovski en Lebedev konden gisteren rekenen op steun. Toen ze bij de rechtszaal aankwamen, klonk er warm applaus op de gang van het smoezelige oude Sovjetgebouw. De in het zwart geklede Chodorkovski zat in de rechtszaal naast Lebedev (53), die een grijs trainingsjack droeg. Beiden keken toe vanuit een glazen kooi.

Vanaf zijn plek liet Chodor­kovski blijken niet te geloven in de eerlijkheid van zijn proces. ,Er zijn mensen die ons in de gevangenis willen houden”, zei hij. Volgens hem gaat het om een politieke rechtszaak en zit de huidige premier en oud-
president Vladimir Poetin 
erachter. Chodorkovski had 
politieke aspiraties en gaf financiële steun aan oppositiepartijen.

Zijn advocaten menen dat de aanklacht berust op leugens. Steun kregen zij dit jaar van twee leden uit het Poetinkamp. German Gref was in juni getuige. De oud-minister van Economie onder Poetin en huidig bestuursvoorzitter van de staatsbank Sberbank maakte een cruciaal punt in de verdediging van Chodorkovski. ,Als de verduistering van olie was ontdekt, had ik dat moeten weten.” Een dag later getuigde minister van Industrie en Handel en voormalig bestuurslid van 
het staatsolietransportbedrijf Viktor Christenko: ,Het stelen van olie op zo’n grote schaal, miljoenen tonnen, daar ben ik niet van op de hoogte.”

De zaak-Chodorkovski geldt als test voor president Dmitri Medvedev. Hij hamert op het belang van onafhankelijke rechtspraak in zijn land. De advocaten van Chodorkovski zeiden op een persconferentie te hopen dat de president dat gaat aantonen. „Medvedev moet rechter Viktor Danilkin met rust laten, zodat deze zelf kan beslissen op basis van de wet”, zei advocaat Vadim Kljoevgant.

Uitspraak op 15 december.