Luthers week voor 31 oktober (I)
Over Luthers week voorafgaand aan 31 oktober 1517 is nauwelijks iets bekend. Toch is het mogelijk met wat we wel weten een reconstructie van die week te maken. Prof. dr. H. J. Selderhuis gebruikt historische gegevens voor een fictief dagboek van de Wittenberger reformator.
Dinsdag 26 oktober
Ik zat er vanmorgen meteen weer middenin. Het was nog heel donker toen ik met mijn medefraters aan de dag begon, een dag die steeds om 4 uur begint met de eerste gebeden. Gebed is toch spreken met God, Die heilig en rechtvaardig is. En ik ben een zondaar. De afstand is groot. Te groot, onoverbrugbaar. En Hij vraagt van mij boete te doen. Maar wanneer heb ik genoeg gedaan? En is mijn boete wel oprecht? Het voelt alsof ik elke dag met die last begin en alsof ik aan het einde van welke zo zondeloos mogelijk verlopen dag toch weer overnieuw kan beginnen. Dat is mijn moeite. Anderzijds heb ik enige tijd geleden ook ontdekt dat de Bijbel van genade spreekt. Niet over wat God vraagt, maar over wat Hij allereerst geeft. Die ontdekking heeft mij de poort naar het paradijs geopend en ik voel mij geroepen die boodschap door te geven.
Deze week wil ik daar iets aan doen. Ik heb er al langer op zitten broeden. Ik heb er in mijn colleges over de Psalmen ook al het een en ander van gezegd. En ik heb gemerkt dat mijn gedachten weerstand, maar ook enthousiasme oproepen. Ik heb over de misstanden in de kerk gepreekt. En dat niet alleen omdat ik dat zo zag en wilde, maar ook omdat mensen mij vroegen dat in de preek aan de orde te stellen. Er is veel ongenoegen, maar ik vraag mij af of de mensen wel weten wat het eigenlijke probleem is. Volgens mij gaat het maar niet om priesters die hun werk niet doen, niet om geestelijken die zich niet aan het celibaat houden en ook niet om de macht en weelde van de paus. Het zit dieper: het gaat om theologie. Het gaat om de vraag naar hoe het weer goed kan komen tussen een rechtvaardige God en een zondig mens. Daarom denk ik ook dat het beter is een stapje verder te gaan. Die 97 stellingen van een tijdje terug kunnen scherper, duidelijker. Laat ik er vandaag nog maar eens goed naar kijken, want als ik ermee naar buiten kom, moeten ze goed doordacht zijn. Ja, ik ga d’r vandaag voor zitten en ga die stellingen bewerken. Eind van de week, aan de vooravond van Allerheiligen op 1 november, is een geschikt moment om ze publiek te maken. Maar ik moet nu eerst mijn colleges voor morgen voorbereiden en dan rap naar die stellingen.
Dit is het eerste deel in een vijfdelige serie in de aanloop naar Hervormingsdag. Woensdag deel 2.
