Weinig bijval voor uitgestoken hand Rutte
DEN HAAG (ANP) – Premier Mark Rutte heeft dinsdag in zijn regeringsverklaring de oppositie de hand gereikt, maar die ziet nog weinig aanknopingspunten voor samenwerking. In een Tweede Kamerdebat hekelden de oppositiepartijen de harde bezuinigingen. Zij vrezen bovendien een tweedeling in de maatschappij omdat het minderheidskabinet van VVD en CDA strenge maatregelen neemt op het gebied van immigratie en integratie en gedoogpartij PVV een uitgesproken anti-islamagenda voert.
In het Kamerdebat ging het bij vlagen hard tegen hard, vooral toen VVD-fractievoorzitter Stef Blok botste met de oppositie en later toen PVV-leider Geert Wilders de confrontatie zocht. Premier Rutte had nog een „open en constructieve houding” beloofd om afspraken te maken met de oppositie waar dat met de PVV als gedoogpartner niet mogelijk is. Maar waar Rutte een brug probeerde te slaan, streek zijn partijgenoot Blok de oppositiepartijen vooral tegen de haren in.
Wilders genoot van zijn nieuwe machtige positie en van de aanvallen van Femke Halsema (GroenLinks), Alexander Pechtold (D66), Job Cohen (PvdA) en Emile Roemer (SP). Volgens Halsema plant Wilders met zijn wantrouwen tegen moslims een „gif in de samenleving”. Halsema, Pechtold en ook ChristenUnie-fractievoorzitter André Rouvoet stelden dat het kabinet niet of nauwelijks noodzakelijke hervormingen doorvoert. Wilders incasseerde dat als een compliment. „Dat komt omdat wij ervoor zijn gaan liggen.”
De regeringsverklaring van Rutte had eerder op de dag dan ook weinig enthousiasme losgemaakt bij de oppositie. Cohen waarschuwde Rutte „niet lichtvaardig” te rekenen op de steun van zijn PvdA. „Wij hebben grote en principiële bezwaren tegen dit kabinet en tegen het gedoog- en regeerakkoord. Wij lenen ons daarom niet om de scheuren van deze coalitie dicht te plamuren of de scherven van Wilders op te vegen.”
Ondanks de aankondiging van harde bezuinigingen had Rutte juist gepoogd ook een optimistische boodschap neer te zetten. Het is zijn grootste ambitie om Nederland sterker uit de crisis te laten komen. Forse bezuinigingen zijn in zijn ogen onvermijdelijk om de staatsschuld en het begrotingstekort terug te dringen. „Snoeien om te groeien. De tijd van een vetrandje mag best, ligt nu echt achter ons.” Volgens PvdA, SP en GroenLinks pakken de 18 miljard euro aan bezuinigingen in onder meer de sociale zekerheid en de zorg ongenadig hard uit voor zwakkeren in de samenleving.
Vantevoren werd nog verwacht dat de kwestie rond het dubbele paspoort van staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten het debat zou overheersen. Maar Wilders liet meteen merken het niet hoog op te zullen spelen. Hij vroeg Veldhuijzen van Zanten wel afstand te doen van haar Zweedse paspoort, maar zei geen motie van wantrouwen in te zullen dienen als het niet gebeurt. Drie jaar geleden deed Wilders dat wel bij de PvdA-staatssecretarissen Nebahat Albayrak en Ahmed Aboutaleb.
Het debat gaat woensdagochtend verder met het antwoord van premier Rutte.
