De vakbonden onderhandelen momenteel met de werkgevers over de toekomst van het pensioenstelsel. De FNV stelt daarbij voor elk pensioen te verdelen in een ‘zacht’ en een ‘hard’ deel. De hoogte van de harde uitkering is daarbij gegarandeerd; het zachte deel is afhankelijk van de winst die een pensioenfonds op zijn beleggingen weet te halen. Door dit onderscheid zouden de fondsen minder hoge buffers hoeven aan te houden om aan hun verplichtingen te kunnen voldoen.

In het voorstel van Van der Kolk bouwen werknemers de zachte rechten vooral op in de eerste jaren dat ze aan het werk zijn. Daarna wordt een steeds groter deel van de opbouw gestopt in het zekere deel van de uitkering. „Als de resultaten van een fonds tegenvallen, is er voor de jonge werknemer nog niet zoveel aan de hand”, verduidelijkte de FNV-voorzitter. „Zij hebben nog lang de tijd om die schade te herstellen.”

Het voorstel van Van der Kolk werd gesteund door macro-econoom Roel Beetsma. „Het pensioen zoals we dat nu kennen, is al niet zo zeker als vaak wordt gedacht. Met dit voorstel wordt het risico explicieter gemaakt. Dat is in principe een goed idee”, aldus de hoogleraar van de Universiteit van Amsterdam.

Hij was wel terughoudend over de gegarandeerde ‘harde’ uitkering. Om zekerheid te kunnen bieden over die uitkeringen moeten daar veilige beleggingen tegenoverstaan, die gemiddeld minder winst opleveren. „Bij risicoloos beleggen zijn de rendementen laag en lopen de premies hoog op. Wil je een fatsoenlijk pensioen, dan moet je wel risico nemen.”

Tweede Kamerlid Jolande Sap van GroenLinks pleitte voor een basisbedrag aan harde rechten. Dat moet voorkomen dat een werknemer in de eerste tien jaar van een carrière alleen maar risicovolle pensioenrechten opbouwt en bij een korte loopbaan dus nauwelijks zekerheid heeft. „Leg er een bodem in, zodat mensen weten dat ze in ieder geval AOW en een stukje zeker pensioen krijgen en dat de rest onzeker is.”